تحلیل و بررسی نگاشت های استعاری و طرح واره های تصویری در سروده های رضوی کودکانه «درخت پر گل سیب» بر اساس نظریه جانسون

یکی از رویکردهای استعاره مفهومی، طرحواره تصویری است که در آن به بیان ساز و کارهای ذهنی و شناختی می پردازد، نقش مهمی در ساماندهی معانی و مفاهیم دارد. پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی و در چهارچوب نظریه معناشناختی، میزان کارکرد طرحواره تصویری را در سروده های کودکانه رضوی «درخت پر گل سیب» سروده رحیم عباسی با استناد بر روش توصیفی – تحلیلی و با ارائه انواع طرحواره های تصویری در سه حوزه حجمی، حرکتی و قدرتی با تکیه بر نظریه معناشناسی، نشان می دهد. برای این منظور، از میان ۲۴ بیت برگزیده از مجموع ۵۰ بیت این قصیده، ۱۰ مورد از طرحواره های تصویری جهت القای مفهوم در ذهن خواننده استفاده شده اند. از این میانگین، ۴ طرح واره مربوط به طرحواره های حجمی و ۲ طرحواره مربوط به طرحواره های قدرتی و باقی را طرح واره حرکتی تشکیل می-دهد. از نظر فراوانی، طرح واره حرکتی بالاترین سهم را در القای مفهوم به مخاطب و همچنین همسو با شعر رضوی بازنمود اصلی را داراست. و علت آن این است که مفاهیم انتزاعی مانند شادی و نشاط، کوشش و کار، خلاقیت و نوآوری کودک، نیازمند حرکت، جنبش و فعالیت کودک است. افزون براین، طرحواره تصویری قدرتی نیز بعد از طرحواره حرکتی جایگاه دوم را در سروده های کودکان به خود اختصاص داده است. این امر نیز به خاطر موانعی است که خواسته یا ناخواسته در مسیر دنیای پاک کودکانه قرار می گیرد و کودک می خواهد آن مانع دور زده یا از سر راه اهداف خویش بردارد. همچنین طرحواره حجمی کمترین حضور را در شعر کودک دارد. حضور میزان کم این طرحواره هم در راستای بیان مفاهیم انتزاعی همچون غم و غصه است تا آن را برای کودکان ملموس و عینی سازد و در مجموع این سه طرحواره بیشتر با جهان کودک سازگار است.

کلیدواژه ها:

" نگاشت استعاری" ، "طرح واره های تصویری" ، "اشعار رضوی" ، "درخت پر گل سیب" ، "نظریه جانسون"