بررسی آموزش فناوری های نوین در راستای مدیریت پذیرش کشتی های بدون سرنشین (محدودیت ها و ظرفیت ها) با تاکید بر زیرساخت های موجود در بندر امام خمینی

امروزه ورود فناوری­ها به صنایع مختلف علاوه بر ارتقاء بهره وری، باعث بهبود ایمنی می شود. همچنین، وسایل نقلیه خودران به صنعت کشتیرانی مانند سایر روش های حمل و نقل مانند؛ حمل و نقل هوایی، حمل و نقل عمومی و بخش اتومبیل مورد استفاده قرار می گیرند. مفهوم کشتی بدون سرنشین برای اولین بار در دهه ۱۹۸۰ در کتاب "کشتی ها و کشتیرانی فردا" معرفی شد که در آن رولف شونکنخت (نویسنده کتاب) اشاره می کند که در آینده کاپیتان ها وظایف خود را از یک ساختمان اداری در خشکی انجام خواهند داد و کشتی ها با استفاده از کامپیوتر هدایت خواهند شد. از آن زمان، توسعه کشتی های خودمختار قابل توجه بوده است و همچنین کاربردهای این کشتی های بدون خدمه، از فعالیت های نقشه برداری و تحقیقات علمی دریایی تا دفاع نظامی را شامل می شود. کشتیرانی به وسیله کشتی های بدون سرنشین به عنوان یک موضوع مورد بحث در مورد آینده حمل و نقل دریایی است و مزایای زیادی برای صاحبان کشتی، صنعت کشتیرانی، محیط زیست و غیره دارد. قطعا ورود کشتی های بدون سرنشین باعث افزایش ایمنی ناوبری خواهد شد و به دنبال آن حوادث مختلف دریایی به طور چشمگیری کاهش خواهند یافت. در این تحقیق، زیرساخت های موجود بندر امام خمینی جهت پذیرش کشتی های بدون سرنشین مورد بررسی قرار می­گیرند تا محدودیت­ها و ظرفیت های این بندر جهت پذیرش این نوع کشتی ها مشخص شود. تحقیق حاضر از نوع هدف کاربردی و از نظر ماهیت، آمیخته اکتشافی است. با استفاده از مطالعات کتابخانه­ای ۱۲ عامل اثرگذار در پذیرش شناورهای بدون سرنشین شناسایی شدند و توسط ۹۰ نفر از کارشناسان امور دریایی و بندری مجتمع بندری امام خمینی مورد بررسی قرار گرفتند. ابتدا داده های کیفی از طریق مطالعات کتابخانه ای (مطالعه تحقیقات بین المللی) و مصاحبه با خبرگان تحقیق شامل ۱۰ نفر از کارشناسان امور دریایی و بندری مجتمع بندری امام خمینی که بر موضوع کشتی های بدون سرنشین تسلط داشتند، استخراج شدند. سپس برای جمع آوری داده های کمی از روش میدانی و توزیع پرسشنامه محقق ساخته بین جامعه آماری تحقیق استفاده شد. پرسشنامه شامل دو بخش سوالات عمومی و تخصصی است که در بخش عمومی سوالاتی در ارتباط با شغل، سابقه کاری و تحصیلات پاسخ دهندگان و در بخش تخصصی، ۱۲ سوال مربوط به کشتی های بدون سرنشین و بندر امام خمینی مطرح شدند. روایی به دقت اندازه گیری اشاره دارد (اینکه آیا نتایج واقعا نشان دهنده چیزی است که قرار است اندازه گیری کنند). در این تحقیق روایی پرسشنامه از طریق نظرسنجی از خبرگان حوزه بندری و دریایی و اساتید دانشگاهی مورد تایید قرار گرفته است. پایایی به سازگاری یک اندازه گیری اشاره دارد (آیا نتایج را می توان تحت شرایط یکسان بازتولید کرد). در این تحقیق پایایی پرسشنامه از طریق آزمون آلفای کرونباخ بررسی و تایید شد. تحلیل اولیه با استفاده از آزمون دوجمله ای، ۷ محدودیت و ۵ ظرفیت این بندر را نشان داده است. در بخش اولویت بندی از تکنیک سلسله مراتبی استفاده شد. که نتایج آن نشان داد در میان عوامل گروه ظرفیت، عامل وجود اپراتورهای شایسته برای ناوبری و مدیریت این کشتی ها با امتیاز ۲۳۸/۰ و در میان عوامل گروه محدودیت، عامل وجود مرجع قضایی شایسته در ارتباط با مسائل حقوقی کشتی های بدون سرنشین با امتیاز ۲۶۷/۰ مهمترین عوامل شناسایی شدند. در ارتباط با وجود مرجع قضایی شایسته در ارتباط با مسائل حقوقی کشتی های بدون سرنشین پیشنهاد می شود خبرگان حوزه قضایی استان های ساحلی کشور با کارشناسان خبره و بخش حقوقی کشتیرانی و سازمان بنادر و دریانوردی جلسه هم اندیشی برگزار و دستورالعملی واحد برای بررسی انواع مشکلات قضایی محتمل توسط این نوع کشتی ها وضع شود. در ارتباط با وجود قوانین و مقررات ملی در خصوص نحوه پذیرش، ارائه خدمات و تعامل با کشتی های بدون سرنشین پیشنهاد می شود مسئولان سازمان بنادر و دریانوردی با الگوبرداری از مقررات سازمان جهانی دریانوردی در خصوص شناورهای بدون سرنشین و با بهره گیری از نظرات خبرگان دریایی و بندری و حقوقی، دستورالعمل داخلی برای این نوع شناورها تدوین کنند.

کلیدواژه ها:

Unmanned ships ، legal issues ، maritime safety ، Imam Khomeini port ، competent operators ، کشتی های بدون سرنشین ، مسائل حقوقی ، ایمنی دریایی ، بندر امام خمینی ، اپراتورهای شایسته