پارامترهای موثر در امنیت غذایی و تهدیدهای جهانی

در سال ۲۰۰۰ میلادی بر مبنای اهداف توسعه هزاره، کشورهای جهان مقابله با فقر شدید، گرسنگی مزمن ، فقدان دسترسی به امکانات پزشکی و کاهش کیفیت آب آشامیدنی و بهداشت را مطرح کردند. در این میان مفهوم توسعه پایدار به معنی تامین نیازهای نسل حاضر، بدون صدمه به منابع طبیعی مورد نیاز نسل های آینده مطرح شد تا نیازهای بشر را بدون قربانی کردن توانایی نسل های آینده در برآورده ساختن نیازهای خود، تامین نماید . امنیت غذایی مفهومی بسیار جدی است که در سطوح فردی ، خانوادگی ، ملی ، منطقه ای و جهانی مطرح است . امنیت غذایی زمانی به دست می آید که همه مردم در هر زمان و مکان به غذای کافی ، سالم و مغذی دسترسی فیزیکی داشته و از لحاظ اقتصادی امکان تامین آن را داشته باشند تا نیازهای اساسی غذایی برای تامین یک زندگی سالم محقق گردد. مطابق با سند ملی امنیت غذایی شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۴۰۲ امنیت غذایی شامل چهار مولفه اصلی : فراهم بودن غذا (کمی و کیفی ) ، دسترسی به غذا (فیزیکی و اقتصادی ) ، سلامت و الگوی صحیح مصرف غذا، تاب آوری (ثبات و پایداری ) می باشد . در این پژوهش با بیان مفاهیم و مولفه های اصلی امنیت غذایی ، تهدید های پیش روی امنیت غذایی در جهان و ایران مورد مطالعه قرار می گیرد. نتایج نشان داد که امنیت غذایی در دنیا شامل تامین کمی و کیفی غذا برای همه مردم، قدرت خرید سبد کالاهای اساسی غذایی برای همه مردم، توزیع مناسب سبد غذایی و در دسترس بودن در هر زمان و مکان برای همه مردم، رعایت اصول بهداشتی غذا از تولید، فراوری ، بسته بندی ، نگه داری ، حمل و نقل تا مصرف بهداشتی غذا و الگوی صحیح مصرف مواد غذایی متناسب با نیاز و اقلیم انسان ها و در نهایت وضعیت دائمی ثابت و پایدار سیستم غذایی با کم ترین نوسانات ممکن (تاب آوری ) می باشد. تامین امنیت غذایی از ارکان اصلی توسعه پایدار کشورهاست و مقابله با ناامنی غذایی باید به عنوان یکی از اهداف کلان برنامه ریزی توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها در نظر گرفته شود. تهدیدهای جهانی پیش روی امنیت غذایی شامل : گسترش فقر و گرسنگی ، سوء تغذیه ، بیماری های همه گیر در جهان، تغییرات اقلیمی ، گرمایش جهانی ، خشکسالی و کم آبی ، انتشار گازهای گلخانه ای ، ضایعات و اتلاف مواد غذایی ، مناسبات سیاسی ، جنگ و درگیری (گرم و سرد)، انواع تحریم ها، تورم و افزایش قیمت حامل های انرژی ، بحران های اقتصادی ، افزایش جهانی قیمت مواد غذایی ، کاهش بهره وری کشاورزی ، استعمار غذایی کشورهای تحت سلطه و از همه مهم تر آلاینده های نوظهور، کشورهای دنیا را در معرض خطر افزایش ناامنی غذایی قرارداده است .

کلیدواژه ها:

امنیت غذایی ، توسعه پایدار ، تهدیدهای جهانی ، پایداری ، بهداشت مواد غذایی .