رویکردی تحلیلی بر کیفیت نور طبیعی در فضای گنبدخانه مسجد سپهسالار (مدرسه شهید مطهری)

نور طبیعی که تنها منبع تامینکننده روشنایی در بنای تاریخی بوده است میتواند در تغییر ماهیت فضای داخلی بنا تاثیر بهسزایی داشته باشد. معماران ایرانی میتوانستند نور را با هنرمندی خود به داخل بنا هدایت کنند و بدین ترتیب با ایجاد فضایی از نور و تاریکی، فضای یکپارچهای را بدون استفاده از مصالح و عناصر جداکننده، به بخشهای مجزا تﻘسیم کنند. سیوال اصلی مطالعه این است که نور خورشید چگونه در فضای گنبدخانه جنوبی مسجد با ایجاد سایه و روشن و تاریکی، فضاسازی میکند و نﻘش نور در ایجاد حس قداست محراب اصلی چیست؟. به این منظور با استفاده از ابزارهای نورسنجی، نور فضای شبستان و محراب جنوبی مسجد اندازهگیری و سپس با نرم افزار دیالوکس ۷ سیر نور طبیعی در کل سال شبیهسازی و به واکاوی و تحلیل اطلاعات پرداخته شد. نتایج نشان میدهند که میزان درخشندگی نور در کلیه روزهای سال در زمان اذان ظهر در محراب به بالاترین درجه خود میرسد که سبب افزایش حس قداست و ارتﻘای فضای معنوی محراب میشود. همچنین در فضای گنبدخانه به جای استفاده از دیوارهای جداکننده، میزان شدت نور با همان عملکرد موجب تفکیک فضاها از نظر عملکردی میشود. تفاوت مطالعه حاضر با تحﻘیﻘات گذشته در استفاده از دستگاههای نورسنجی و بررسی کمی نور برای رسیدن به رویکرد کیفی و تبیین جایگاه نور معنوی در مسجد است.

کلیدواژه ها:

Divine Light ، Vault ، Altar ، Semantics ، نور عبادی ، گنبدخانه ، محراب ، معناشناسی