تحلیلی بر اصالت مساجد معاصر ملی در جهان اسلام

اهداف: مساله اصلی پژوهش، شناخت معیار های اصالت سنجی مساجد معاصر بر اساس شاخصه های بدست آمده است. شناخت اصالت ها به منظور اصلاح روند توسعه مساجد و الگوسازی برای طرح مساجد آتی یا طرح توسعه آنها است. روش ها: روش پژوهش بخش شناسایی و استخراج شاخص ها، استدلال و تحلیل مصادیق با استفاده از نظرات گروه متمرکز کارشناسان و امتیازگیری بر اساس شاخصه ها است. یافته ها: شاخصه های اصالت مساجد، در دو بعد محتوایی و کالبدی و شاخصه های محتوایی، همچون استفاده از نماد های آشنای تاریخی و عناصر طبیعت (نور و آب) و همچنین احترام به اجتماع و خلوت انسانی و ابعادی نمادین الهی فضا برای بیان ماهیت قدسی مساجد تنظیم شدند. شاخصه‎ های کالبدی از سیاست گذاری کلی سازه و کالبد در صداقت ظاهر و باطن کار تا تزیینات و روسازی کاذب سنتی آغاز می شود و تا انتخاب الگوی سازگاری اقلیمی، الگوی زیبایی شناسی سنتی، جدید یا ترکیبی و الگوی کاربری و نوع دقیق سازه را شامل می شود. در هیچ یک از این موارد نباید متعصبانه نسبت به برتری گذشته یا امروز نسبت به هم قضاوت کرد، بلکه معیار سودمندی جامع آن در بهره مندی روحی و جسمی مخاطب است. نتیجه گیری: تحلیل ها نشان دهنده تمایزات و اشتراکات عوامل اصالت مسجد هستند. مساجدی که در وجه محتوایی در کلیات طرح مسجد، بروز کالبدی بیشتری داشته، اصالت بیشتری داشته اند. مساجدی که از بعد محتوایی بر نماد ها تاکید داشته اند، ولی در کالبد، ضعف تجلی محتوا داشته اند، در رده متوسط جای گرفته اند. همچنین صرف رویکرد های معماری پایدار، تاکید بر دگرگونی فرم های نمادین و ساختارشکنی در طرح بدون توجه به ابعاد محتوایی، سبب افزایش اصالت نشده است.

کلیدواژه ها:

Islamic Architecture ، Climate Adaptation ، Contemporary Architecture ، Mosques ، Ornament ، معماری اسلامی ، سازگاری اقلیمی ، معماری معاصر ، مسجد ، تزیینات