بررسی کنش های گفتاری در جزیره سرگردانی با رویکرد به نظریه سرل

کنش گفتاری یکی از مبانی ایجاد ارتباط کلامی در آثار ادبی است. نظریه «کنش گفتاری» یکی از مباحث مهم تحلیل گفتمان در حوزه زبان شناسی به شمار می رود که در ابتدا توسط «آستین» مطرح شد و سپس «سرل» طبقه بندی پنج گانه ای را برای آن ارائه داد. بر مبنای این نظریه ، مبادله ی اطلاعات در قالب ساختار و کنش های گفتار صورت می پذیرد که با تمرکز بر آن ها در یک متن، می توان وضعیت و موقعیت اجتماعی اشخاص موجود در اثر را تحلیل کرد و لایه های پنهان شخصیت های آن را بهتر شناخت. جزیره سرگردانی اثر سیمین دانشور کنش های گفتاری قابل ملاحظه ای دارد که با توجه به جنسیت اشخاص متفاوت است. در مقاله ی حاضر تلاش شده است تا بر مبنای نظریه کنش های گفتاری سرل، گفتارها استخراج، طبقه بندی و سپس به تبیین و تحلیل گفتار زنان و مردان موجود در این رمان پرداخته شود. در این میان ارتباط کنش های گفتاری با وضعیت اجتماعی اشخاص موجود در اثر نیز سنجیده شده است. نتایج به دست آمده از این بررسی نشان می دهد که میان زنان و مردان در جامعه ی معرفی شده در جزیره سرگردانی نابرابری های جنسیتی وجود دارد که موجب ایجاد نارضایتی و یا سرخوردگی در شخصیت های زن داستان شده است و این امر همواره نقش زنان در جامعه را نقشی انفعالی و کمرنگ معرفی می کند. به گونه ای که به نظر می رسد جامعه از داشتن زنانی روشنفکر و باسواد محروم است. بنابراین کنش گفتاری شخصیت های داستان با هدف و مقصود گوینده ی آن ها متناسب و همگون است.

کلیدواژه ها:

کنش گفتار ، سرل ، تمایز جنسیتی ، طبقه اجتماعی