مراتب بینابینی و بازخوانی مفهوم وصال مطالعه ی موردی: مسجد امام اصفهان

انتقال از یک فضا به فضای دیگر به واسطه فضایی سوم رخ میدهد که به عنوان فضای بینابینی شناخته میشود و حرکتی از ظاهر به باطنرا ممکن میسازد. این فضا، مخاطب را در مسیری به سوی مقصدی مشخص که در این مقاله “وصال” نامیده میشود، هدایت میکند.پژوهش حاضر با سیری از ظاهر به باطن، در پی یافتن حقیقت فضای بینابینی در معماری است. ابتدا این مفهوم در ارتباط با احوال انسانبررسی شده و سپس به عنوان موضوعی در معماری، نقش فضاهای بینابینی در سلسله مراتب حرکت از جلوخان تا گنبدخانه مسجد اماماصفهان تحلیل شده است. این پژوهش با رویکرد کیفی و روش توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر استدلال منطقی، ابتدا به تعریف محدوده وتحلیل کنش، برهمکنش و واکنش میان دو محدوده درون و بیرون پرداخته و سپس مدلی نظری از مفهوم فضای بینابینی ارائه میدهد.یافته ها نشان میدهد که در این مسیر سه مرحله انتقال، دریافت و وصال وجود دارد که حالتهای تقابل، تعامل و توافق را در فضاهایبینابینی ایجاد میکنند. این فضاها با ایجاد تجربیات مختلف در میان بودن، مخاطب را در مراتب مختلف حرکت از جلوخان به گنبدخانهدچار تحول کرده و او را برای وصال به حقیقت معماری آماده می سازند. مراتب گذار در فضای بینابینی معماری به ترتیب با مفاهیم“انفصال/ دریافت، گذار/ برداشت و اتصال/ تحول” تعریف می شود. بنابراین، فضای بینابینی تنها مسیری برای گذر از یک فضا به فضایدیگر نیست، بلکه گستره ای معنایی است که از فصل تا وصل، حقایقی را آشکار کرده و زمینه ای برای تحول و حضور فراهم می آورد.

کلیدواژه ها:

فضای بینابینی ، وصال ، ظاهر و باطن ، مراتب معماری ، مسجد امام