رویکرد هم بست آب-انرژی-تغییر کاربری اراضی-زیست محیطی در حوضه آبریز زاینده رود

مدیریت جامع موفق منابع آب سطحی و زیرزمینی، شناخت اجزای تاثیرگذار و مشخص کردن هم افزایی و مصالحه میان آن ها بسیار حائز اهمیت است و با استفاده از مفهوم هم بست امکان پذیر می شود. می توان عوامل تغییر دهنده شرایط هیدرولوژیکی را به عنوان اجزای اصلی در مفهوم هم بست در نظر گرفت. در حوضه آبریز زاینده رود، دسترسی به منابع آب، کاهش اثرات منفی خشکسالی، تامین نیازهای کشاورزی، صنعت و شرب و نیاز زیست محیطی همواره چالش برانگیز بوده است. بنابراین هدف اصلی این پژوهش، بررسی جامع تاثیرپذیری متقابل عوامل مختلف در حوضه زاینده رود با معرفی شاخص هایی در بخش آب، انرژی، تغییر کاربری اراضی کشاورزی و نیاز زیست محیطی انتخاب شد که هر کدام از بخش ها، یکی از اجزای مفهوم هم بست هستند. با روش پیرسون رابطه متقابل اجزای هم بست مورد بررسی قرار گرفت. طبق نتایج، شاخص انرژی و آب به ترتیب از ذینفعان بزرگ منابع آب شناخته شدند و بالا ترین همبستگی میان شاخص تغییر کاربری اراضی و شاخص آب کشاورزی در حدود ۰/۷۸ بدست آمد. با توجه به مقدار پیرسون ۰/۴۶- در رابطه شاخص آب صنعتی و تغییر کاربری اراضی کشاورزی، مشخص شد که با افزایش یکی، دیگری به سبب کمبود منابع آب سطحی و زیرزمینی موجود، کاهش یافته است. مفهوم هم بست امکان شناخت جامع از منابع آب یک حوضه و تاثیر متقابل عوامل مختلف بر هم را فراهم می سازد، تا مدیران و سیاست گذاران منابع آب بتوانند برنامه های جامع مدیریتی خود را ارائه دهند.

کلیدواژه ها:

مدیریت جامع منابع آب سطحی و زیرزمینی ، مفهوم هم بست ، مصارف ، تالاب گاوخونی