بررسی تاثیر طرح های آبخیزداری در پهنه بندی خطر وقوع سیل با استفاده از عملگرهای فازی (مطالعه موردی: محدوده مطالعاتی درمیان)

سیل رویدادی ناگهانی است که در بروز آن عوامل متعددی دخالت دارند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر طرح های آبخیزداری در کاهش خطر سیل خیزی در محدوده مطالعاتی درمیان انجام شده است. در این پژوهش از شش معیار اصلی: توپوگرافی، پوشش زمین، مورفولوژی رودخانه، هیدرو اقلیم، زمین شناسی و فعالیت های انسانی و ۱۰ زیر معیار: ارتفاع، شیب، فرم زمین، پوشش گیاهی، کاربری اراضی، تراکم آبراهه، فاصله از آبراهه، بارش، زمین شناسی و صرفا وجود یا عدم وجود طرح های آبخیزداری استفاده شده است. همچنین به منظور تعیین وزن هر زیر معیار در تعیین عوامل تاثیرگذار در وقوع سیل از روش پرسشنامه ای و تحلیل سلسله مراتبی AHP در نرم افزار Expert choice استفاده شده است. سپس با استفاده از منطق فازی، پهنه بندی خطر وقوع سیلاب در دو حالت: ۱- وجود طرح های آبخیزداری و ۲- عدم وجود طرح های آبخیزداری در محیط ArcGIS صورت گرفته است. نتایج نشان داد؛ زیر معیار تراکم آبراهه و پوشش گیاهی به ترتیب با اوزان ۰/۲۸۸ و ۰/۲۰۵ دارای بیشترین اهمیت و زیر معیار ارتفاع با وزن ۰/۰۰۷ دارای کمترین اهمیت در وقوع سیل در محدوده مورد مطالعه مشخص شده اند. همچنین نتایج نشان داد مساحت مناطق با خیلی زیاد از ۴۹۵۶۷.۵۵ به ۶۰۶۰۶/۸۲ و مناطق باخطر زیاد از  ۱۱۶۹۷۶/۴۲به  ۸۸۸۲۴/۳۸ هکتار کاهش پیدا کرده و مساحت مناطق باخطر متوسط از۱۰۱۴۴۹/۷۱ به ۱۲۳۲۶۰/۳ و مناطق باخطرکم از ۳۹۱۲۶/۱۸ به ۶۴۴۲۸/۰۱ هکتار افزایش پیدا کرده است.

کلیدواژه ها:

عملیات آبخیزداری ، خطر سیلاب ، منطق فازی ، پهنه بندی ، ArcGIS