پیش بینی اثر سدسازی بر کمیت و کیفت آبخوان پایین دست سد (مطالعه موردی: سد ارداک در حوضه آبریز دشت مشهد، ایران)

منابع آب قابل استفاده برای بشر به دلیل توزیع نامتقارن و عدم قطعیت های ناشی از تغییرات اقلیمی با محدودیت هایی مواجه شده است. برای مقابله با این چالش ها، انسان به تدابیر مختلفی متوسل شده است. یکی از این تدابیر، کاهش عدم قطعیت در دسترسی به آب از طریق ساخت سدهای مخزنی و ایجاد مکان های ذخیره آب است. گرچه ساخت سد یکی از مهمترین دستاوردهای بشر محسوب می شود و مزایای بسیاری به همراه داشته است، اما تاثیرات منفی نیز بر وضعیت هیدرولوژی مناطق داشته است. یکی از این تاثیرات منفی، کاهش تغذیه آبخوان ها است. در این پژوهش، تاثیر سد ارداک بر وضعیت آبخوان دشت مشهد مورد بررسی قرار گرفته است. آبخوان دشت مشهد منبع اصلی تامین آب شرب، کشاورزی و صنعتی برای کلان شهر مشهد و همچنین شهرهای چناران، گلبهار و قوچان است. مطالعات محدودی در خصوص تاثیر سدها بر آبخوان ها وجود دارد؛ اما در این پژوهش تلاش شده است تا تاثیر ساخت سد ارداک بر کمیت و کیفیت آبخوان دشت مشهد به دقت بررسی شود. به همین منظور ابتدا میزان آب ورودی به رودخانه ارداک قبل از احداث سد بررسی و تحلیل شد. سپس با استفاده از نرم افزار VENSIM میزان افت آبخوان مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش شعاع تاثیر سد ارداک تا محل پیزومتر شیرحصار، می توان میزان افت ناشی از احداث سد را مشاهده کرد.

کلیدواژه ها:

آبخوان دشت مشهد ، سد ارداک ، نرم افزار VENSIM