واکاوی و شناسایی تاثیرات به کارگیری گیاهان بومی در فضاهای سبز شهری

مقدمه: مناظر و فضاهای سبز شهری از مهم ترین اجزای سیمای شهری محسوب می شوند و می توانند در بهبود شرایط محیطی شهرها نقش قابل­ توجهی را داشته باشند. اجزای موجود در فضاهای سبز شهری همچون گیاهان می توانند این نقش مهم را در مناسب سازی شرایط شهرها به جهت زندگی شهروندان ایفا نمایند. بر همین اساس هدف از تحقیق حاضر واکاوی و شناسایی تاثیرات به کارگیری گیاهان بومی در فضاهای سبز شهری می باشد.مواد و روش ها: در راستای دستیابی به هدف تحقیق از منابع کتابخانه ای به جهت نگارش مقدمه و مصاحبه از متخصصین امر در دو مرحله برای شناسایی تاثیرات گیاهان بومی بهره گرفته شد که جامعه آماری از ۲۷ متخصص تشکیل گردید. در مصاحبه اول شاخص ­ها به دست آمد سپس در مصاحبه دوم با تشکیل ماتریس بازیگر- هدف از متخصصان درخواست گردید به هر کدام از شاخص­ ها از ۴- تا ۴ امتیاز دهند که در آن عدد ۰ بدون نظر، عدد ۴ بیشترین امتیاز و عدد ۴- کمترین امتیاز را نشان می­ دهد. پس از جمع­ آوری پاسخ­ های داده شده، امتیازات اختصاص یافته به هر کدام از شاخص ­ها از طرف متخصصان دارای یک زمینه تخصصی میانگین ­گیری شده و در ماتریس بازیگر- هدف نرم افزار مکتور وارد گردید. این فرآیند برای هر شش تخصص شرکت کننده (معماران منظر، مهندسان فضای سبز، مهندسان باغبانی، مهندسان محیط­زیست، مهندسان گیاه پزشکی و گیاه شناسان) در تحقیق انجام گرفت تا ماتریس بازیگر- هدف نهایی به طور کامل تکمیل گردید. در ادامه تحلیل­ های لازم بر روی ماتریس به دست آمده در نرم افزار مکتور انجام گرفت و نتایج نهایی حاصل شد. همچنین متون به دست آمده از مصاحبه­ های انجام شده واژه به واژه و سطر به سطر مورد بررسی قرار گرفته و ارتباط بین کدهای موجود در آن­ ها کشف گردید، سپس این متون وارد نرم افزار اطلس تی آی شد و کوتیشن­ ها و کدبندی ­های مورد نظر انجام گرفته و ارتباط بین کدهای مستخرج شده از طریق ابزارهای موجود در نرم ­افزار تعریف گردید و در نهایت این ارتباطات به صورت مدل نهایی از نرم ­افزار استخراج شد.نتایج: نتایج نشان می دهد اثرات بهبود کارکردهای فضاهای سبز شهری و کاهش مصرف آب با اهمیت ترین و همگراترین تاثیرات می باشند و به این معنی است که استفاده از گیاهان بومی تاثیرات مهمی همچون صرفه جویی در مصرف آب را در پی دارد. همچنین آشنایی شهروندان با گیاهان بومی و کنترل بهتر سیلاب کم اهمیت ­ترین تاثیرات در به کارگیری گیاهان بومی در فضاهای سبز شهری بوده اند که با کاشت گیاهان بومی در فضاهای سبز شهری شهروندان با ویژگی های گیاهان مناطق خود آشنا شده و در نگهداری این گیاهان تلاش بیشتری را خواهند نمود همچنین رشد سریع تر این گیاهان به دلیل تطبیق سریع با محیط سبب می گردد که از شدت سیلاب های احتمالی در منطقه کم نمایند.بحث: به طور کلی می ­توان بیان نمود که برنامه ریزان و طراحان شهری باید به تاثیرات کشت گیاهان بومی مطرح شده در تحقیق حاضر توجه ویژه داشته باشند تا با ایجاد منظر و فضای سبز شهری مطلوب بتوانند رضایت شهروندان را کسب نمایند و از پتانسیل ­های منطقه مورد نظر همچون گیاهان بومی به نحو احسن استفاده کنند.

کلیدواژه ها:

فضاهای شهری ، فضاهای باز شهری ، مناظر شهری ، طراحی کاشت گیاهان زینتی