گزینش لاین های فلفل شیرین (.Capsicum annuum L) بر مبنای صفات موثر بر عملکرد میوه در مسیر تولید بذر هیبرید

هدف: مطالعات همبستگی ژنوتیپی و فنوتیپی بین صفات گیاهی در برنامه ریزی، ارزیابی و تعیین معیارهای انتخاب برای صفات موردنظر در یک برنامه اصلاحی مفید است. مطالعه حاضر باهدف برآورد ضرایب همبستگی فنوتیپی و ژنوتیپی بین عملکرد میوه و صفات منتسب به عملکرد و بررسی اثرات مستقیم و غیرمستقیم صفات مربوط به عملکرد میوه با استفاده از تحلیل ضریب علیت و انتخاب لاین های برتر با استفاده از شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده ­آل (SIIG) انجام شد.مواد و روش ­ها: بذور ۵۰ ژنوتیپ فلفل شیرین غیردلمه­ ای (C. annuum L.) از بخش ژرم پلاسم موسسه تحقیقات ژنتیک گیاهی و گیاهان زراعی (IPK) آلمان دریافت و با ۵ نسل خودگشنی، لاین خالص آن تهیه شد. بذور لاین ­های خالص در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه ­ای کشت و ۱۲ صفت کمی و کیفی مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه واریانس داده ها، ضرایب همبستگی، تجزیه رگرسیون و تجزیه علیت با استفاده از نرم افزار برخط OPSTAT انجام شد. به منظور گزینش لاین های برتر بر اساس ادغام عملکرد و صفات تاثیرگذار بر آن از روش SIIG استفاده شد.نتایج: بر اساس نتایج تجزیه واریانس تفاوت معنی داری بین لاین های مورد ارزیابی برای همه صفات موردمطالعه در سطح احتمال یک درصد مشاهده شد که بیانگر تنوع ژنتیکی در بین لاین های موردمطالعه بود. عملکرد میوه همبستگی مثبت و معنی داری با تعداد میوه در چین، قطر میوه، طول میوه، طول دم میوه، ضخامت پریکارپ، درصد ماده خشک و وزن میوه داشت. در مدل رگرسیونی عملکرد به عنوان متغیر وابسته و سایر صفات به ­عنوان متغیرهای مستقل موردمطالعه قرار گرفتند و پنج صفت وزن میوه، تعداد میوه، درصد ماده خشک، طول میوه و قطر آن به ­عنوان موثرترین صفات بر عملکرد میوه تعیین شدند. بر اساس نتایج تجزیه علیت، وزن میوه و تعداد میوه در بوته، بیشترین اثر مستقیم و مثبت را بر عملکرد میوه داشتند (به ترتیب ۶۳ و ۴۴ درصد). انتخاب لاین ها بر اساس شاخص SIIG منجر به گزینش پنج لاین ۲۳۷، ۳۳۴، ۳۸۹، ۲۹۶، ۴۰۰ و ۳۱۸ با کمترین فاصله از ژنوتیپ ایده ­آل شد.نتیجه ­گیری: با توجه به نتایج به دست آمده و بر اساس مطالعه ضریب علیت، انتخاب برای وزن میوه، طول میوه، تعداد میوه در بوته، قطر میوه و درصد ماده خشک به طورکلی بهره وری فلفل شیرین را افزایش خواهد داد. همچنین استفاده از شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده آل منجر به گزینش لاین ها و ژنوتیپ ­هایی خواهد شد که به طور هم زمان ازنظر صفات مذکور در بهترین حالت ممکن قرار دارند. لذا لاین های ۳۱۸، ۲۹۶، ۴۰۰، ۳۸۹، ۳۲۴ و ۲۳۷ برای مطالعات بعدی در مسیر تولید بذر هیبرید گزینش و پیشنهاد می گردند.

کلیدواژه ها:

اثرات مستقیم و غیرمستقیم ، تجزیه علیت ، شاخص انتخاب ، عملکرد میوه