کاربست نظریه ی جان برجر در خوانش نقاشی های پرتره داوینچی

جان برجر از متفکران معاصر حوزه ی هنر است که در ابتدای دوران پست مدرن به قلم فرسایی پرداخته است. او از خط فکری نقد مارکسیستی پیروی می کند و نقد کلاسیک هنر را به دلیل قطع ارتباط اثر هنری با مفاهیمی چون طبقه، نژاد و جنسیت مردود می داند. برجر نقطه ی عطف حیات تصویر را، عصر رنسانس می داند که هنرمند در آن عصر، به این نکته پی می برد که دید ویژه اش به عنوان بخشی از استناد در تصویر، دانسته می شود و بیانگر این مسئله است که او چگونه چیزی را دیده است. هیچ متنی نمی تواند چنین شاهد بی واسطه ای از جهان گذشته باشد و در این میان جایگاه ویژه ی نقاشی پرتره، از دیگر انواع نقاشی برجسته تر می شود. لئوناردو داوینچی به جز هنر، در زمینه های مختلف علوم طبیعی و نظری نیز، متبحر بوده است. او در تکنیک های متفاوتی نقاشی کرده است که همگی از پشتوانه ی دانش او برخوردار هستند. یکی از شناخته شده ترین تکنیک های هنری داوینچی، پرتره نگاری است که به دو شاخه ی پرتره ی دیگرنگاری و پرتره ی خودنگاری، منقسم هستند. مقاله ی حاضر با انتخاب پنج نمونه موردی از پرتره های داوینچی، با تکیه بر نظریات جان برجر می کوشد، خوانشی از آنها ارائه کند. در این راستا، پرسش این تحقیق عبارت است از اینکه، نظریه ی جان برجر تحت عنوان دیدن، به مثابه ی جستجوی فعال در نقاشی های پرتره لئوناردو داوینچی به چه نحوی قابل پیاده سازی و ردیابی است؟ این تحقیق جهت نیل به اهداف پژوهش و پاسخ گویی به سوالهای تحقیق، از روش توصیفی-تحلیلی با رویکرد انتقادی بهره خواهد برد. بر اساس نتایج به دست آمده از این مقاله، اگر از دریچه ی نوین نقد برجر به پرتره های داوینچی نگریسته شود، لایه های متنوعی از آن سر برمی کشند که با نقد کلاسیک قابل رویت نبوده اند.

کلیدواژه ها:

پرتره نگاری ، جان برجر ، رنسانس ، لئوناردو داوینچی ، نظریه ی دیدن