شناسایی نحوه اثرگذاری ابعاد بیوفیلیکی شهر رامسر بر ادراک کیفیت زندگی شهروندان

با توجه به رشد بحران­های محیط زیستی در دو دهه گذشته در سکونتگاه­های انسانی به طورکلی و در شهرها به طور خاص، اندیشمندان و پژوهشگران حوزه­های علوم محیطی در پی رویکردها و راهکارهایی بوده­اند که موجب ارتقاء زیست پذیری در شهرها شود. یکی از فراگیرترین این رویکردها، که در راستای رسیدن به ابعاد محیط زیستی توسعه پایدار شهری ارائه شده، برگشت انسان به طبیعت یا بیوفیلیک بوده است. بااین وجود، پژوهش منسجم و جامعی در راستای چگونگی اثرگذاری این مفهوم بر زیست پذیری و کیفیت زندگی شهری صورت نپذیرفته است. در همین راستا، این پژوهش با هدف شناسایی نحوه اثرگذاری ابعاد بیوفیلیک بر ادراک افراد در شهرها از کیفیت زندگی خود انجام شد. بدین منظور، پس از مرور دو مفهوم بیوفیلیک در شهرها و همچنین کیفیت زندگی شهری، مدل مفهومی پژوهش تبیین شد و با استفاده از پیمایش پرسشنامه­ای در شهر رامسر در شمال ایران، موردبررسی قرار گرفت. نمونه مورد مطالعه شامل ۳۸۴ نفر از شهروندان رامسر بر اساس فرمول کوکران بوده است.  داده­های به دست آمده با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری در نرم­افزار Smartpls۲ مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که سه عامل "کالبد"، "سازمان­های طبیعت محور" و  "نگرش­ها و آگاهی­های طبیعت محور"  به عنوان معنادارترین عوامل طبیعت محور در اثرگذاری بر کیفیت زندگی شهروندان رامسر طی سازوکار ویژه­ای موثر واقع شده اند. از بین بردن تناسبات و عناصر طبیعی در سال­های اخیر توسط ساخت­وسازهای بی­برنامه و ناهماهنگی موجود بین کالبد و عناصر طبیعی در این شهر ازنظر شهروندان به عنوان اصلی­ترین دلیل کاهش کیفیت زندگی در این شهر شناخته شده است. با توجه به ذهنیت شهروندان، فراگیر شدن نگرش­ها و آگاهی­های بیوفیلیکی موجب خواهد شد تا اولویت های حکمروایی در شهرها تغییر پیدا کرده و توجه به طبیعت افزایش پیدا کند. همچنین، وجود نگرش­های و آگاهی­های بیوفیلیک در بین شهروندان موجب خواهد شد تا آن­ها به سلامت خود توجه کنند و در مجموع در این فرایند به طور تدریجی سطح کیفیت زندگی شهروندان نیز تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

کلیدواژه ها:

Biophilic city ، quality of life ، natural space ، artificial elements ، Ramsar city. ، شهر بیوفیلیک ، کیفیت زندگی ، کالبد ، فضاهای طبیعی ، عناصر مصنوع ، شهر رامسر