فهم انصار از حدیث غدیر و دلیل تشکیل سقیفه توسط آنان ناظر به شبهات سلیمان الخراشی

بر اساس باور شیعیان، رسول خدا (ص) در غدیر خم امیرمومنان (ع) را به جانشنی بلافصل خود معرفی کرده است؛ اما دیگر مذاهب اسلامی مدعی اند که در غدیر تنها از لزوم دوست داشتن آن حضرت سخن گفته شده است. آن ها برای اثبات این برداشت از غدیر، شبهات و سوالاتی را به صورت گسترده مطرح کرده اند. «سلیمان الخراشی» یکی از نویسندگان معاصر سلفی است که در این موضوع شبهه پراکنی کرده است؛ از جمله این که «حضور انصار در سقیفه، دلیل بر این است که آنان از حدیث غدیر، امامت و خلافت برداشت نکرده اند؛ بنابراین در سقیفه بنی ساعده حاضر شدند و حکومت را به ابوبکر واگذار کردند. آنان مدعی اند که شیعیان در قبال انصار رفتار دوگانه دارند؛ گاهی انصار را به دلیل تشکیل سقیفه مرتد می دانند، اما همان ها را به خاطر شرکت در جنگ جمل و صفین ستایش می کنند.» این نوشتار با هدف پاسخ گویی به این شبهه، به این سوال پاسخ خواهد داد که: آیا انصار از غدیر، ولایت و جانشینی فهمیده بود یا دوستی و محبت؟ همچنین به انگیزه های حضور انصار در سقیفه و نیز شرکت آنان در جنگ جمل و صفین خواهد پرداخت. در نگارش این مقاله که با روش توصیفی تحلیلی و با مراجعه به منابع کتابخانه ای اهل سنت انجام پذیرفته است، به این نتیجه رسیده ایم که: ۱. حضور گسترده انصار در جنگ جمل و صفین، لوازم و عواقب زیادی برای باورهای مخالفان شیعه دارد؛ از جمله: عدالت و بهشتی بودن همه صحابه، مرجعیت دینی، سیاسی و علمی را زیر سوال می برد؛ ۲. انصار برای در امان ماندن از ظلم های قریش پیش دستی کردند و در سقیفه جمع شدند؛ ۳. انصار همان برداشت شیعه از حدیث غدیر را داشته اند؛ ۴. امیرمومنان (ع) میزان حق و باطل است و شیعیان، صحابه را با همین میزان می سنجند.

کلیدواژه ها:

امیرمومنان (علیه السلام) ، امامت ، غدیر خم ، سقیفه بنی ساعده ، انصار