ارائه چارچوبی برای نحوه تامین مالی آموزش عالی ایران بر اساس مطالعه الگوهای جهانی

استفاده از روش­های نوین تامین مالی در بخش آموزش عالی به دلیل وجود محدودیت روزافزون بودجه عمومی و وجود انواع تقسیم بندی دانشگاهها بر اساس تنوع عملکردی، یکی از دغدغه­ های اصلی مراجع سیاست­گذار علم و فناوری است. لذا شناسایی و ارائه یک الگوی پیشنهادی برای تخصیص اعتبار مالی دانشگاه­ها امری ضروری است. بر همین اساس به بررسی دقیق الگوی تامین اعتبار مالی در ۱۶ کشور و مقایسه کمی و کیفی آنها با روش تامین منابع مالی در ایران پرداخته شد. نتایج حاصل از بررسی­ ها نشان داد که با وجود تفاوت سهم روش­های متداول تامین منابع مالی در دانشگاه های دولتی و غیر دولتی، روش­های مرسوم در تامین منابع مالی دانشگاه های کشور شامل چانه زنی­سیاسی، پرداخت بر اساس معیار هزینه سرانه دانشجو، مبتنی بر عملکرد و یا بر اساس برنامه­ها و اهداف خاص از پیش تعیین شده صورت می­گیرد در حالی که در دیگر کشورها از روش­های کلی همچون حمایت­های دولتی، شهریه، خیرین و سایر منابع بهره می­گیرند. هر چند که هر یکی از این روش­های کلی برای کشورهای دیگر دارای مولفه­های جزئی­تر نیز می­باشند. استفاده روش­های چون تغییر در پیکره آموزش عالی و بازنگری در نحوه تخصیص بودجه­ های پایه، اختصاص بودجه برای اولویت­ ها و سیاست­های خاص در آموزش عالی، اختصاص بودجه ­های انگیزشی، جذب کمک­ های خیرخواهانه از طریق اعطای مشوق­های مالیاتی برای خیرین و همچنین قراردادهای اجتماعی بین دولت و مردم می­تواند در بهبود و ارتقاء منابع مالی دانشگاهها موثر باشد. در عین حال که می­ توان با قراردادن معافیت ­های مالیاتی برای قراردادهای درآمدزای دانشگاه ­ها، این مسیر را هموار تر نمود.

کلیدواژه ها:

تامین مالی ، بودجه انگیزشی ، آموزش عالی ، دانشگاه ، ارزیابی عملکرد