واکاوی انتقادی گفتمان هویت در رمان «بازمانده» انعام کجه جی

تحلیل گفتمان انتقادی با بررسی گفتمان در سطحی فراتر از جمله می کوشد تا هم جنبه های زبانی و هم جنبه های اجتماعی گفتمان را آشکار کند. هویت یا کیستی به مجموعه نگرش ها، ویژگی ها و روحیات که یک فرد و آنچه وی را از دیگران متمایز می کند، گفته می شود. تطبیق گفتمان حاکم بر رمان با اصول مطرح در نظریه های تحلیل گفتمان، راهی به سوی دریافت تاثیر و تاثرات اجتماعی و فرهنگی ایدئولوژی های حاکم در یک جامعه بر شکل گیری هویت در بین افراد آن است. در پژوهش حاضر، موضوع هویت در رمان «بازمانده» انعام کجه جی بر اساس نظریه «فرکلاف» و به شیوه تحلیل گفتمان انتقادی بررسی شده است. یافته های پژوهش حاکی است که گفتمان حاکم بر این رمان متاثر از پیشینه اعتقادی و خانوادگی کجه جی و بازنمایی شرایط سیاسی - اجتماعی و فرهنگی جامعه نویسنده و در تناسب با روابط قدرت در عراق در نیمه دوم قرن بیستم شکل گرفته است. کجه جی از طریق شخصیت تاج الملوک در صدد است که اعتراض زنان را از مسئله ای جنسیتی محض به مسئله ای سیاسی – اجتماعی مبدل کند و تابوهای دست و پا گیر زنان را به نقد بکشد. نویسنده از زبان شخصیت اول داستان نمونه زن موفق را معرفی می کند و در ادامه به تاثیر حضور این زنان در جامعه بر دختران نسل جدید عراق و ورودشان به صحنه سیاسی اشاره می کند. در این میان هویت ملی به علت کوچ اجباری شخصیت های رمان از میهنشان و به موازات آن هویت جنسیتی متاثر از ایدئولوژی نویسنده، در میان انواع دیگری از هویت بیشترین نمود را در رمان دارند. براساس نظریه هویت مارسیا تاج الملوک شخصیت اصلی داستان دارای هویت موفق و ودیان دارای هویت زودرس می باشند و منصور در مرز بین هویت دیررس و موفق قرار دارد.

کلیدواژه ها:

تحلیل انتقادی گفتمان ، رمان ، فرکلاف ، مارسیا ، بازمانده ، کجه جی ، هویت