تحلیل سازوکار زمین لغزش روستای باریکان شهرستان طالقان

زمین لغزش ازجمله بلایای طبیعی است که عمدتا در مناطق کوهستانی رخ می دهد و باعث برهم ریختگی مورفولوژی منطقه می شود و خسارات عمده به مناطق مسکونی، جاده ها و زمین های کشاورزی و غیره وارد می کند به همین دلیل پدیده زمین لغزش و سازوکارهای آن می بایست مورد تجزیه وتحلیل قرار گیرد. این مقاله به بررسی علل ناپایداری دامنه ای در محدوده روستای باریکان واقع در شهرستان طالقان استان البرز می پردازد. روستای باریکان در دوره های زمانی مختلف از اوایل دهه ۱۳۸۰ تا اوایل سده جدید به تناوب دچار ناپایداری حرکات دامنه ای شده است که شدیدترین آن پس از یک دوره بارانی غیرمعمول در اواخر زمستان سال ۱۳۹۷ و اوایل بهار سال ۱۳۹۸ رخ داده و سبب ایجاد خسارات قابل توجهی در ساختمان های موجود در بافت قدیم روستا و سایر مناطق موجود در روستا شده است. این پژوهش حاصل نتایج مطالعات پایدارسازی است که از طریق بازدید و مشاهده میدانی از روستای باریکان و برداشت های زمین شناسی صورت گرفته است. به منظور تکمیل مطالعات و به دست آوردن خصوصیات مقاومتی مصالح زمین شناسی موجود در محدوده زمین لغزش روستا، مطالعات ژئوتکنیکی و ژئوفیزیکی با استفاده از آزمایش های شناسایی ساخت گاه، طراحی و اجراشده است. در ادامه، به تحلیل داده های بارندگی برای تجزیه وتحلیل عددی پایداری شیب و تغییرات سازوکار شکست شیب قبل و بعد از بارندگی پرداخته شده است. نتایج مطالعات به دست آمده بیانگر آن هستند که ضریب ایمنی پس از یک دوره ۲ ماهه بارندگی با شدت بارندگی حدود ۵ برابر میانگین بلندمدت کاهش چشمگیری می یابد. درنهایت، عملکرد دو استراتژی بهبود پایداری شیب برای کاهش خطر زمین لغزش مورد ارزیابی قرارگرفته است. نتایج این مطالعه می تواند چشم اندازی در مورد تاثیرات تغییرات بارندگی در ایران برای طراحی های ژئوسیستم آینده، پیش بینی خطرات زمین و انتخاب استراتژی های کاهش زمین لغزش ناشی از بارندگی فراهم کند.

کلیدواژه ها:

زمین لغزش ، تحلیل پایداری ، بارندگی ، سازوکار