مدل سازی، بررسی روند و پیش بینی حداکثر میانگین دمای شمال غرب ایران

افزایش دمای ناشی از تغییرات اقلیمی با افزایش شدت تبخیر و احتمال بروز خشکسالی ها اثرات منفی شدیدی بر منابع آب و بخش کشاورزی دارد. بررسی و پیش بینی روند تغییرات دما به اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و مدیریت بهتر این پدیده کمک می کند. در این تحقیق روند تغییرات میانگین حداکثر دما در ۱۲ ایستگاه منتخب شمالغرب کشور با دوره آماری ۲۴ ساله بررسی گردید. ابتدا روند معنی داری برای سری های زمانی سالانه با بکارگیری آزمون غیر پارامتریک من-کندال در سطح معنی دار ۹۵ و ۹۹ درصد مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از آن نشان داد روند تغییرات زمانی دما در همه ایستگاه‎های مورد مطالعه افزایشی بوده و بیشترین موارد معنی داری در ایستگاه های مراغه، اردبیل و ارومیه مشاهده گشت. سپس میانگین حداکثر دمای ماهانه در این مناطق با استفاده از مدل سری های زمانی پیش بینی شد. بدین منظور سری از مدل فصلی SARIMA(p,d,q)(P,D,Q)ω استفاده شد. به منظور معرفی بهترین مدل از شاخص های ضریب همبستگی (R) و ضریب کارایی (CE) استفاده گردید. در نهایت بر اساس مدل های برازش یافته پیش بینی برای ۸ سال آتی انجام شد. پیش بینی ها مشخص کرد که در منطقه مورد مطالعه در ۸ سال آینده دمای هوا در محدوده ۰.۶۹ تا ۴.۳۹ درجه سلسیوس به ویژه در ماه های زمستان افزایش خواهد یافت. افزایش دما در زمستان می تواند اثرات منفی قابل توجهی بر منابع آب، رژیم بارش ها، ذخایر برف و فعالیت های کشاورزی منطقه مورد مطالعه داشته باشد.

کلیدواژه ها:

آزمون ناپارامتریک ، افزایش دما ، پیش بینی ، تغییرات اقلیمی ، سری زمانی