توصیف و تحلیل مولفه های زبانی اقناع در گفتمان اعضای شورای حل اختلاف، براساس نظریه لاک لا و موفه (رویکرد زبان شناسی حقوقی)

کارکرد اقناع به عنوان کنش زبان شناختی، تغییر نگرش و رفتار مخاطب یا تقویت باورهای اوست. به طور کلی اقناع هدف اساسی و غایی همه نوع رفتارهای ارتباطی است. این گونه اقناع در قالب شگردهای زبانی اعمال می شود و پدیده اقناع در درون کلام حضور فعال دارد. مطالعه شیوه ها و ابزار زبانی دخیل در اقناع، به بررسی مساله قدرت و چگونگی سلطه بر ذهن منتهی می شود و این خود سرآغاز مباحث تحلیل گفتمان انتقادی است. تحلیل گفتمان انتقادی بر نظریه های روشمندی تکیه دارد. نظریه لاک لا و موفه صورت بندی نظام مندی در این حوزه ارائه کرده است. گفتمان نتیجه ارتباط و تعامل مباشران کلام در بافتی اجتماعی و فرهنگی است. گفتمان حقوقی، به دلیل ماهیت ذاتی ارتباط با مخاطبان از راه «زبان»، شیوه های مختلفی را برای اقناع در بر دارد که تحلیل گفتمان می تواند بسیاری از آن ها را کشف کند. شورای حل اختلاف به عنوان نهاد حقوقی-قضایی، با استفاده از انواع کارکردهای زبان به عنوان ابزار اصلی، گفتمان حقوقی ویژه ای را ایجاد کرده است. هدف اصلی پژوهش حاضر نیز تحلیل گفتمان حقوقی این شورا و بررسی نقش کاربرد دانش زبان شناختی در شیوه های اقناع آن است. در این پژوهش داده ها به روش میدانی و مشاهده مستقیم، از ۲۰ جلسه شعب سازشی شورای حل اختلاف شهرستان اسلام آباد غرب گردآوری شده است. داده ها درمجموع ۱۲۷۳ پاره گفتار را شامل می شود که پیکره زبانی پژوهش را تشکیل داده اند و به شیوه توصیفی-تحلیلی، براساس نظریه لاک لا و موفه تحلیل شده اند. پرسش پژوهش این است که یافته های زبان شناسی بر اساس نظریه لاک لا و موفه که در فرایند اقناع طرفین دعوا در گفتمان اعضای شورای حل اختلاف می توانند موثر واقع شوند، کدام اند؟ نتیجه تحقیق نشان می دهد که جهت اقناع طرفین دعوا، ابزار زبانی برجسته سازی، رابطه دال و مدلولی، حاشیه رانی و هژمونی، به ترتیب نزولی، در گفتمان اعضای شورای حل اختلاف نقش موثر داشته اند. در این گفتمان، اعضای شورا با استفاده از تثبیت نظام معنایی واژگان موثر متعدد، به عنوان عناصر اقناع کننده بهره گرفته اند که هریک با دال های مشخص مفاهیم خاص داشته اند.

کلیدواژه ها:

اقناع ، تحلیل ، گفتمان ، شورا ، لاک لا