اصول نظریه معنویت اسلامی

زمینه و هدف: «معنویت» از مهمترین ابعاد دین اسلام است و سلامت معنوی، در نگرش اسلامی، حاصل و برآیند این بعد مهم می باشد. هدف از مطالعه حاضر، کشف ارکان معنویت و اصول نظریه معنویت اسلامی است. روش: این مطالعه ابتدا با روش نقلی به بررسی متون معتبر اسلامی (قرآن و حدیث) در باب معنویت پرداخته، سپس با روش اجتهادی و عقلی به استنباط ارکان معنویت و اصول نظریه معنویت اسلامی از این متون منتقل شده است. یافته ها: معنویت اسلامی بر چهار رکن استوار است: الف) «توحید»، که حقیقت معنویت و مهمترین اصل آن است. ب) «عالم غیب» (ملکوت)، مراد از آن، وجه پنهان و برتر هستی است. پ) «عالم شهادت» (ملک)، مراد از آن، وجه آشکار و فروتر هستی است. ت) «انسان معناورز»، مراد از آن، انسانی است که در صدد فرارفتن و رهایی از قید و بند ملک برای ارتباط با ملکوت هستی است. ارکان معنویت اسلامی را می توان در قالب دهها گزاره ی بنیادین «هستی شناختی»، «معرفت شناختی»، «انسان شناختی» و «معنویت شناختی» بیان کرد. این ارکان، از مجموعه ی اصول و گزاره های بنیادینی تشکیل می شود که بیست و چهار مورد از مهم ترین آنها در این مقاله طرح و شرح شده است. نتیجه گیری: ارکان چهارگانه نظریه معنویت اسلامی، از مجموعه گزاره های بنیادینی شکل می گیرد که عموما قابلیت ارجاع و استناد به آیات و روایات را دارند. مجموع این گزاره ها، ضمن تبیین ارکان معنویت اسلامی، آن را از دیگر مسلک های سنتی و نوپدید متمایز می سازد.

کلیدواژه ها:

Malakut ، Mulk ، Spiritual Health ، Seen World ، Spirituality ، Unseen World ، سلامت معنوی ، غیب ، شهادت ، ملکوت ، ملک ، معنویت