ارتباط بین فروچاله های دشت فامنین – کبودرآهنگ- قهاوند با سنگ کف منطقه

دشت فامنین-  قهاوند- کبودرآهنگ درشمال استان همدان واقع شده و ضخامت رسوبات سفره آبدار آن به حدود۱۰۰-۷۰ متر می رسد که بهره برداری از آن بیش از ظرفیت سفره بوده و سالانه حدود ۳-۲.۵ متر افت درسطح آب این سفره وجود دارد. در طی ده سال اخیر، دست کم حدود  ۱۹ فروچاله (Sinkhole)کوچک و بزرگ در سطح دشت به وجود آمده که سبب نگرانی ساکنان دشت گردیده است.در این تحقیق،  پس از پیمایشها و اندازه گیریهای صحرایی، تجزیه  نمونه ها و برآورد میزان  دی اکسید کربن آزاد (Free carbon dioxide)   انجام گرفته و مشخصات فروچاله ها شناسایی و ثبت شده است. از نتایج حاصل  مشخص گردید که شرایط ویژه در سنگ بسترآهکی و وجود دی اکسید کربن بیشتراز ۱۵۰۰میلی گرم در لیتر، عامل اصلی توسعه کارست در منطقه است.همچنین وجود حفره های انحلالی بزرگ، مجاری آب، سیستم درز و شکاف وسیع در سنگ بسترو پمپاژ آب موجود در آنها عامل اصلی ایجاد فروچاله های منطقه بوده و عواملی چون ماسه شویی لایه ها، خروج گاز از چاهها و افت سریع سطح آب زیرزمینی در تسریع وقوع فروچاله های منطقه دخیل هستند. لذا برای جلوگیری از این پدیده، باید اولا از کف شکنی و حفاری در سنگ بستر خودداری شود. و دوم این که برای جلوگیری از ماسه شویی چاههای آب باید از گراول پک  (Gravel pack)  مناسب استفاده شود و سوم این که همه  چاههایی که درسنگ بستر حفاری شده و آبدهی بالایی دارند، تعطیل شوند.

کلیدواژه ها:

کبودرآهنگ ، فامنین ، همدان ، قهاوند ، فروچاله ، کارست ، سنگ بستر ، آب زیر زمینی ، دی اکسید کربن آزاد ، فرونشست