بررسی و مقایسه درمان شناختی- رفتاری و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر انعطاف پذیری شناختی در مادران دارای فرزند اوتیستیک

اتیسم یک اختلال عصب-رشدی است. بخش های مختلف مغز در افراد دارای اتیسم در همکاری با یکدیگر دچار مشکل می شوند. این اختلال در سه سال اول زندگی بروز می کند و مادام العمر است. شاخصه ی اصلی اختلال اوتیسم نقص در ارتباط و تعاملات اجتماعی و بروز رفتارهای کلیشه ای و خزانه ی رفتاری، حرکتی و… می باشد. اتیسم بر روی درک افراد از دنیا و تعاملاتشان با افراد اثر می گذارد. افراد دارای اتیسم، دنیا را متفاوت تر از بقیه می بینند، می شنوند و حس می کنند. حضور یک کودک دارای اتیسم در یک خانواده به دنبال خود حجم وسیعی از تغییرات و وظایف و یا مسئولیت ها را به همراه دارد و اگر این خانواده نتواند خود را بلافاصله با این حجم تغییرات سازگار نماید و وظایف تازه را برای خود تعریف کند و از فرایند جذب و انطباق استفاده نکند،ممکن است شاهد نقش های تک والدی در چنین خانواده هایی باشیم. خانواده هایی که تنها یک والد مسئولیت کودک را بر عهده گرفته است و این بار سنگینی است که نمی توان یک نفره بر دوش کشید. مادران دارای کودکان اوتیستیک به دلیل مشکلات رشدی فرزندشان با چالش های زیادی مواجه می شوند. این مطالعه با هدف مقایسه تاثیر آموزش های درمان شناختی- رفتاری (CBT) و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر انعطاف پذیری شناختی مادران دارای کودکان اوتیستیک انجام شد. پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه تجربی به صورت پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل است که بر روی مادران دارای فرزند اوتیسمی در سه مرکز توانبخشی اوتیسم تبریز در سال ۱۴۰۲ -۱۴۰۳ انجام شد. نتایج نشان داد که هر دو روش آموزشی CBT و ACT انعطاف پذیری شناختی مادران دارای فرزند اوتیستیک را به طور معنی داری افزایش دادند (P <۰.۰۵). بر اساس نتایج آزمون توکی، آموزش CBT در مقایسه با آموزش ACT بر انعطاف پذیری شناختی مادران دارای کودکان اوتیستیک موثرتر بود. با توجه به اثربخشی بیشتر CBT، این رویکرد مداخله درمانی می تواند برای بهبود راهبردهای تنظیم هیجان و افزایش انعطاف پذیری شناختی مادران دارای کودکان اوتیستیک مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

اختلال اوتیسم ، درمان پذیرش و تعهد ، درمان شناختی رفتاری ، تحلیل کوواریانس