نقش سرمایه اجتماعی در بهبود تاب آوری خانوارهای روستایی در مقابل خشکسالی (مطالعه موردی: شهرستان مشهد)

مهری جهانسوزی; حسین فراهانی; جمشید عینالی; بهروز محمدی یگانه

نقش سرمایه اجتماعی در بهبود تاب آوری خانوارهای روستایی در مقابل خشکسالی (مطالعه موردی: شهرستان مشهد)

محل انتشار: فصلنامه جغرافیا و مخاطرات محیطی، دوره: 13، شماره: 4

سال انتشار: 1403

نوع سند: مقاله ژورنالی

زبان: فارسی

مشاهده: 91

فایل این مقاله در 42 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

دریافت فایل کامل مقاله

صدور گواهی نمایه سازی
من نویسنده این مقاله هستم

این مقاله در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:

مدیریت بحران > خشکسالی

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

https://civilica.com/doc/2161606

شناسه ملی سند علمی:

JR_GEH-13-4_014

تاریخ نمایه سازی: 7 بهمن 1403

چکیده مقاله:

امروزه جوامع روستایی بیشترین آسیب را از اثرات خشکسالی دیدهاند. با توجه به آسیبپذیری خانوارهای روستایی توجه به سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از مولفه های کلیدی تابآوری، میتواند بهبود روند برنامهریزی برای توسعه روستایی را تسهیل کند. لذا این پژوهش با هدف کلی بررسی نقش سرمایه اجتماعی در بهبود ابعاد تابآوری خانوارهای روستایی در شرایط خشکسالی در سطح شهرستان مشهد انجام گرفت. در این راستا از روش تحقیق پیمایشی با به کارگیری پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری، ۱۱۷۰۶ نفر از خانوارهای روستایی شهرستان مشهد است که بر پایه جدول مورگان، ۳۷۲ خانوار با روش نمونهگیری تصادفی طبقهای چندمرحله ای با انتساب متناسب انتخاب شد. برای تجزیه وتحلیل دادهها، از مدلسازی معادلات ساختاری (SEM)، آزمون t تک نمونهای و همبستگی پیرسون استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که خانوارهای موردمطالعه از نظر وضعیت سرمایه اجتماعی در وضعیت مطلوبی قرار دارند اما از نظر وضعیت تاب آوری در وضعیت مناسبی نیستند. همچنین، نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که بین سرمایه اجتماعی و تمامی ابعاد تابآوری خانوارهای روستایی رابطه مثبت و معنیداری وجود دارد. علاوه بر این نتایج مدل سازی معادلات ساختاری پژوهش نشان داد که ابعاد سرمایه اجتماعی با ضریب (۸۲/۰) اثر مثبتی بر ابعاد تابآوری خانوارهای روستایی در برابر خشکسالی شهرستان مشهد دارد. در بین عوامل پنهان سرمایه اجتماعی عامل شبکههای اجتماعی (۹۳/۰) بیشترین نقش را در بهبود تابآوری خانوارهای روستایی در برابر خشکسالی ایفا کرده است. همچنین بیشترین اثر سرمایه اجتماعی مربوط به بعد اقتصادی و کمترین اثر مربوط به بعد کالبدی تابآوری خانوارهای روستایی بوده است.

کلیدواژه ها:

سرمایه اجتماعی ، مدیریت ریسک خشکسالی ، ابعاد تاب آوری ، مدل سازی معادلات ساختاری ، شهرستان مشهد

نویسندگان

مهری جهانسوزی

دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

حسین فراهانی

دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

جمشید عینالی

دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

بهروز محمدی یگانه

دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :

Aboushala, M., & Haj Ismail, S. (۲۰۲۲). Post-war rural resilience ...
Alam, G. M., Alam, K., & Mushtaq, S. (۲۰۱۷). Climate ...
Aldrich, D. P. (۲۰۱۲). Building resilience: Social capital in post-disaster ...
Aldrich, D. P., & Meyer, M. A. (۲۰۱۵). Social capital ...
Avazpour, L. (۲۰۱۶). The Role of Social Capital in Increasing ...
Azmi, A., & Nouri, M. (۲۰۱۷). The role of social ...
Boyd, E., Osbahr, H., Ericksen, P. J., Tompkins, E. L., ...
Caldwell, K., & Boyd, C. P. (۲۰۰۹). Coping and resilience ...
Carrico, A. R., Truelove, H. B., & Williams, N. E. ...
Coles, E., & Buckle, P. (۲۰۰۴). Developing community resilience as ...
Córdoba Vargas, C. A., Hortúa Romero, S., & León Sicard, ...
Daneshvari Nasab, A. (۲۰۱۸). Sociology and comprehensive management of water ...
Davoodpur, M. (۲۰۱۷). Analysis of capacity, resiliency and Social _ ...
Einali, J., Farahani, H., & Jafari, N. (۲۰۱۴). Evaluation of ...
Endris, G. S., Kibwika, P., Hassan, J. Y., & Obaa, ...
Farahani, H., & Jahansoozi, M. (۲۰۲۲). Analysis of rural households' ...
Fazeli kebria, H., Shafagat, A., bahmani, a., & Karimi, M. ...
Feldmeyer, D., Wilden, D., Kind, C., Kaiser, T., Goldschmidt, R., ...
Fletcher, A. J., Akwen, N. S., Hurlbert, M., & Diaz, ...
Fukuyama, F. (۲۰۰۱). The end of order: social capital and ...
Ghorbani, M., Avazpour, L., & Yoosefi, M. (۲۰۱۵). Analysis and ...
Heijman, W., Hagelaar, G., Van der Heide, M. (۲۰۱۹). Rural ...
Hosseini, S., Roosta, K., Zamanipour, A., & Teymouri, M. (۲۰۱۸). ...
Iran Statistics Center. (۲۰۱۶). Statistical Yearbook of Razavi Khorasan Province. ...
Jamshidi, A., & Anabestani, A. (۲۰۲۲). Interpretive Structural modeling of ...
Javadi, A., Ghahremanzadeh, M., Sassi, M., Javanbakht, O., & Hayati, ...
Javadinejad, S., Dara, R., & Jafary, F. (۲۰۲۱). Analysis and ...
Kako, M., & Mayner, L. (۲۰۱۹). The experience of older ...
Khalili, S., Harre, M., & Morley, P. (۲۰۱۵). A temporal ...
Khan, N. A., Qiao, J., Abid, M., & Gao, Q. ...
Khatibi, S. A. (۲۰۱۷). Assessment of Watershed Management Projects and ...
Kim, H., & Marcouiller, D. W. (۲۰۲۱). Rural prospects for ...
Koutsou, S., Partalidou, M., & Ragkos, A. (۲۰۱۴). Young farmers' ...
Lin, B. B. (۲۰۱۱). Resilience in agriculture through crop diversification: ...
Liu, S., Wen, Z., Su, J., Ming-lin Chong, A., Kong, ...
Liu, Z., & Yang, J. Z. (۲۰۲۰b). In the wake ...
Malekan, A., Khani, F., Motiee Langroodi, H., & Darban Astaneh, ...
McEwen, L., Holmes, A., Quinn, N., & Cobbing, P. (۲۰۱۸). ...
Mehra, D. (۲۰۱۸). Resilience of Communities & Role of Social ...
Meyer, M. A. (۲۰۱۸). Social Capital in Disaster Research. In: ...
Minani, B., Rurema, D.-G., & Lebailly, P. (۲۰۱۳). Rural resilience ...
Mngumi, L. E. (۲۰۲۱). Exploring the contribution of social capital ...
Mohammadi Yeganeh, B., Cheraghi, M., & Yaripour, A. (۲۰۱۷). The ...
Moore, M., Chandra, A., & Feeney, K. C. (۲۰۱۳). Building ...
Moreno, J., Lara, A., & Torres, M. (۲۰۱۹). Community resilience ...
Nasrnia, F., & Ashktorab, N. (۲۰۲۱). Sustainable livelihood framework-based assessment ...
Panday, S., Rushton, S., Karki, J., Balen, J., & Barnes, ...
Pazhuhan, M., Amirzadeh, M., Värnik, R., Pietrzykowski, M., Lopez-Carr, D., ...
Petzold, J., & Ratter, B. M. W. (۲۰۱۵). Climate change ...
Portal of the General Department of Meteorology, K. R. (۲۰۲۱). ...
Potnam, R. (۲۰۰۷). Social capital, a collection of articles on ...
Ritchie, L. A. (۲۰۰۴). Voices of Cordova: Social capital in ...
Ritchie, L. A., & Gill, D. A. (۲۰۱۸). The role ...
Roknedin Eftekhari, A., Moosavi, S. M., Poortaheri, M., & FarajzadehAsl, ...
Rus, K., Kilar, V., & Koren, D. (۲۰۱۸). Resilience assessment ...
Sabatino, M. (۲۰۱۹). Economic resilience and social capital of the ...
Sabzehei, M. T., Soleimani, A., & Yousefi, n. (۲۰۱۹). Investigating ...
Sadeghloo, T., & Sojasi Qeidari, H. (۲۰۱۴). Ranking of Effective ...
Saja, A. A., Goonetilleke, A., Teo, M., & Ziyath, A. ...
Salari, F., Hamidian, A., & Nasri, M. (۲۰۱۶). The Analysis ...
Savari, M., & Abdeshahi, A. (۲۰۱۹). Analysis of the Role ...
Sertse, S. F., Khan, N. A., Shah, A. A., Liu, ...
Shafeie, B., Barghi, H., & Ghanbari, Y. (۲۰۱۹). Analysis of ...
Shah, A. A., Khan, A., Ullah, A., Khan, N. A., ...
Sharafi, L., Zarafshani, K., Keshavarz, M., Azadi, H., & Van ...
Sharifian-Sani, M. (۲۰۰۲). Social Capital: Main Concepts and Conceptual Framework. ...
Shokri Firoozjah, P. (۲۰۱۷). Spatial Analysis of Resilience of Babol's ...
Story, W. T., Tura, H., Rubin, J., Engidawork, B., Ahmed, ...
Straub, A. M., Gray, B. J., Ritchie, L. A., & ...
Tiernan, A., Drennan, L., Nalau, J., Onyango, E., Morrissey, L., ...
Tippens, J. A. (۲۰۲۰). Urban Congolese refugees’ social capital and ...
Van Loon, A. F., Gleeson, T., Clark, J., Van Dijk, ...
Wang, C., Zhang, T., Xu, W., Ruan, H., & Tang, ...
Wang, P., Qiao, W., Wang, Y., Cao, S., & Zhang, ...
Yamamura, E. (۲۰۱۰). Effects of interactions among social capital, income ...
Zhou, H., Wang, J. a., Wan, J., & Jia, H. ...

نمایش کامل مراجع