ارائه مدل یکپارچه برای توسعه پایدار «آب، انرژی و غذا» در ایران با استفاده از رویکرد داده بنیاد

یکی از بزرگ ترین چالش هایی که امروزه جوامع با آن مواجه هستند، افزایش تقاضا برای آب، غذا و انرژی در درازمدت با توجه به کمبود منابع می باشد. از آنجایی که ایران کشوری خشک و نیمه خشک است و عرضه منابع طبیعی آن به دلیل مدیریت ناپایدار و تغییر اقلیم و خشکسالی های پیوسته، دچار تعادل شکننده ای شده، هدف این مطالعه طراحی مدلی یکپارچه برای توسعه اقتصادی پایدار آب، انرژی و غذا برای ایران است. در این مقاله از روش داده بنیاد استفاده شد. به منظور جمع آوری داده ها با ۳۷ نفر از خبرگان حوزه های مرتبط با تحقیق، مصاحبه های نیمه ساختاریافته تا رسیدن به اشباع نظری صورت پذیرفت و پس از طی فرایند مقایسه مستمر داده ها و کدگذاری های باز، محوری و انتخابی، مفاهیم در قالب ۲۶۴ کد اولیه، ۶۶ کد ثانویه و ۱۷ طبقه سازماندهی شدند. حاصل نهایی مطالعه در قالب مدل یکپارچه زیست محیطی توسعه اقتصادی پایدار آب، انرژی و غذا ارائه شده است. براساس الگوی به دست آمده در این مطالعه می توان اظهار داشت که آسیب ‎پذیری منابع آب، انرژی و غذا در ایران با رشد جمعیت، رشد اقتصادی، بهره برداری های بی رویه، عوامل مدیریتی، تغییرات اقلیمی، حکمرانی، تحریم و مسائل سیاسی تشدید می گردد. بنابراین برای ایجاد نوعی مدیریت هم بست در مدیریت آب، غذا و انرژی در کشور نیاز به تغییر و اصلاح رویکرد و روش در چند سطح است. در بالاترین سطح یعنی سطح سیاسی و نهادی باید نوعی همگرایی و یکپارچگی بین نهادهای دخیل اعم از عمومی، خصوصی و مدنی در این سه حوزه برای برنامه ریزی مناسب ایجاد کرد. در گام بعدی مدیریت بهینه منابع، استفاده از شیوه ها و فناوری های مناسب، آموزش و استفاده از ظرفیت سرمایه اجتماعی، تعاملات بین ذی نفعان و سیاست های جمعیتی باید مورد بررسی و بهسازی قرار گیرد. براین اساس به ضرورت توجه به رویکرد پیوندی به عنوان یک استراتژی سیاستی مناسب برای توسعه پایدار پرداخته شده است.

کلیدواژه ها:

آب ، انرژی ، غذا ، رویکرد داده بنیاد ، توسعه پایدار