بازخوانی معنای تاویل و انواع آن در اندیشه شیخ صدوق

تاویل از جمله مسائل مهم علوم قرآنی، تفسیر و علم کلام است که در فهم بهتر آیات و روایات به ویژه مواردی که مربوط به اسماء و صفات الهی می شود، نقشی به سزا ایفا می کند. شناخت معنای تفسیر و تاویل در آثار گذشتگان، در فهم بهتر آثار ایشان و هم چنین گره گشایی از روش و سبک آثار ایشان تاثیر مهمی دارد. با غور در آثار و مصادر موجود، مشخص می گردد معنای تفسیر جدا از تاویل است و از همین منظر طرح هر کدام از این موارد در آثار گذشتگان زاویه ای دیگر از اهمیت کار است. در مقاله حاضر سعی شده است دیدگاه شیخ صدوق درباره تفسیر، تاویل و نمونه هایی از تاویل های وی در آثار به جا مانده از او تحلیل شود. شیخ صدوق در عمده آثارش از تاویل بهره برده است و روش غالب او در این خصوص روش کلامی است. تاویل نزد شیخ صدوق معنایی از علت، فلسفه و چرایی دارد؛ ضمن اینکه در برخی از موارد تاویل را در معنای توضیح لغوی واژه یا واژگان در تفسیر و تبیین روایات به کار گرفته است. مقاله به صورت توصیفی-تحلیلی گزارشی از بازتاب تفسیر و تاویل در آثار شیخ صدوق است.

کلیدواژه ها:

تفسیر قرآن ، تاویل قرآن ، ابن بابویه ، صدوق