بررسی عوامل محیطی موثر بر کمیت و کیفیت شیر تولیدی بزسانن در شهرکرد

صفات تولید شیر در بزها به طور بالقوه تحت تاثیر عوامل مختلف ژنتیکی و غیر ژنتیکی است و بنابر این علاوه بر شناخت عوامل ژنتیکی، آگاهی از تاثیر عوامل غیر ژنتیکی برای مدیریت کارآمد و برآورد دقیق ارزش­های اصلاحی صفات مورد نظر ضروری است. به منظور بررسی اثر عوامل محیطی بر شیر تولیدی بزهای سانن و ترکیبات آن در شرایط آب و هوایی شهرکرد،  از اطلاعات جمع آوری شده در ایستگاه تحقیقات پرورش دام دانشگاه شهرکرد طی مدت ۷ سال (۱۳۸۱ تا ۱۳۸۸) بهره گیری شد. مجموعه داده­ها با استفاده از مدل مختلط طبق اندازه­ گیری های مکرر برای عوامل ثابت سال، ماه، نوع، نوبت زایش، هفته شیردهی و اثر تصادفی بز تجزیه واریانس شدند. کلیه عوامل ثابت بر صفات شیر تولیدی روزانه و درصد چربی اثر معنی­دار داشتند (۰۱/۰(p<.  همچنین، عامل ماه زایش بر درصد پروتئین و مواد جامد بدون چربی اثر معنی­دار نداشتند (۰۵/۰(p>. عامل نوبت زایش بر همه صفات  شیر تولیدی تاثیر معنی دار داشت(۰۱/۰(p<. بالاترین تولید شیر روزانه مربوط به بزهای زایش کرده در  بهمن ماه (۱۷/۰±۵۹/۲ کیلوگرم)، بزهای دوقلوزا  (۱۶/۰±۰۶/۲ کیلوگرم) و نوبت زایش پنجم (۲۲/۰±۵۴/۲ کیلوگرم) بود. درصد چربی، لاکتوز و مواد جامد بدون چربی به طور قابل توجهی با سپری شدن مرحله شیردهی افزایش داشتند. درصد پروتئین از اوایل تا اواسط شیردهی کاهش یافت. بعنوان نتیجه گیری نهایی، توجه به عوامل غیر ژنتیکی شناخته شده برای افزایش کارایی انتخاب، تعریف شیوه­های مدیریتی مناسب و تضمین سطح پایدار تولید در بزهای شیرده سانن در شرایط اقلیمی شهرکرد ضروری است.

کلیدواژه ها:

تولید شیر ، ترکیبات شیر ، عوامل محیطی ، مرحله شیردهی ، نژاد سانن