تاثیرتاریخ ورود و خروج مونسون تابستانه هند بر شدت بارش های تابستانه وپاییزه درایران

بررسی تاثیر تاریخ آغاز، پیشروی، وعقب نشینی بارش های موسمی برای برنامه ریزی در بخش کشاورزی در هندوستان و کشورهای همجوار آنبسیار حیاتی است. معمولا اول ژوئن به عنوان شروع به موقع باران موسمی در هند در نظر گرفته میشود، که با ورود امواج موسمی بهجنوبی ترین ایالت کرالا نمایان می شود. همچنین، خروج مونسون از حدود اول سپتامبر آغاز شده و تا ۱۵ اکتبر درکرالا به پایان میرسد.دراین مطالعه به روابط بین تاریخ ورود نرمال (بهنگام)، زود هنگام، دیر هنگام و خروج نرمال، زود هنگام و دیرهنگام مونسون تابستانه هندوستانو شدت بارشهای تابستانه وپاییزه در شرق ایران پرداخته شد. تاریخ های ورود و خروج مونسون در ایستگاه راجستان از دپارتمان هواشناسیهند و داده های بارش از سازمان هواشناسی ایران برای ۲۰ ایستگاه در در یک دوره ۴۸ ساله (۱۹۷۵-۲۰۲۲) از مراکز یاد شده دریافت شد. باتقسیم تاریخهای ورود و خروج مونسون هند (بر اساس روز شمار جولیوسی) به سه گروه زودهنگام، نرمال و دیرهنگام تاثیرترکیب های مختلفورود وخروج مونسون تابستانه هند برمیزان بارش های کل تابستانه بررسی شد. همچنین با استفاده از همبستگی پیرسون ارتباط بین تاریخهای ورود و خروج مونسون در راجستان هندوستان و تاریخ اولین بارش موثرپاییزی (۲۵ میلی متر) در ایران مورد مطالعه قرار گرفت. نتایجنشان داد که در دوره مورد مطالعه حداکثر بارش کل سه ماه تابستان ایستگاه های مورد مطالعه در ترکیبی از ورود نرمال و خروج زودهنگامرخ داده است . همچنین در سالهایی که ترکیب ورود نرمال با خروج دیرهنگام همراه بوده همبستگی معناداری بین تاریخ اولین بارش موثرپاییزه وتاریخ ورود و خروج مونسون مشاهده شد. درمناطق شمال شرق کشور همبستگی معنادار (مثبت) بین تاریخ ورود زودهنگام وتاریخشروع اولین بارش موثر پاییزی وجود دارد، درحالی که درنواحی جنوب شرق این همبستگی منفی است.

کلیدواژه ها:

راجستان هندوستان ، اولین بارش پاییزه ، بارش کل فصلی ، هجوم و عقب نشینی زودهنگام ، هجوم و عقب نشینی دیرهنگام