بررسی تاثیر کاهش سطح آب های زیرزمینی بر هزینه ی استحصال آب در استان گلستان (مطالعه موردی: حوضه های آبریز گرگانرود و قره سو)

آب از ارزشمندترین منابع طبیعی مشترک است، که به عنوان نهاده اصلی در تولید محصولات کشاورزی جایگاه ویژه ای در توسعه پایدار بخش کشاورزی و توسعه اقتصادی سایر بخش ها دارد. استان گلستان یکی از استان های در معرض خشکسالی است و طی سالیان اخیر برداشت بیش از اندازه از آب زیرزمینی موجب کاهش شدید سطح ایستابی آب زیرزمینی در استان گلستان شده است. در این راستا هدف این مطالعه بررسی تاثیر کاهش سطح آب های زیرزمینی بر هزینه ی استحصال آب زیرزمینی توسط کشاورزان و بهره برداران حوضه آبریز گرگانرود و قره سو در استان گلستان می باشد. اطلاعات مورد نیاز از طریق تکمیل ۱۳۱ پرسشنامه از بهره برداران چاه های عمیق استان در سال زراعی ۱۴۰۱ – ۱۴۰۲ بدست آمد. پس از برآورد توابع مختلف، به منظور انتخاب بهترین فرم تابع هزینه استحصال آب، از فرض های کلاسیک و آزمون های اقتصادسنجی استفاده شد. بر اساس نتایج، تابع درجه دوم به عنوان تابع هزینه استحصال برتر انتخاب و به ازای هر متر افزایش عمق چاه (کاهش سطح ایستابی آب) میزان افزایش در هزینه استحصال آب معادل ۴/۰۲ میلیون ریال برآورد شد. با توجه به نتایج مطالعه، اضافه برداشت از آب های زیرزمینی منجر به افزایش هزینه استحصال و کاهش سود کشاورزان می شود. با آگاه کردن کشاورزان از هزینه های اضافی برداشت بی رویه آب و زیانی که در مجموع متوجه آنها می شود، می توان از مصرف بیش از حد منابع آب زیرزمینی جلوگیری کرد.

کلیدواژه ها:

آب آبیاری ، آب های زیرزمینی ، هزینه استحصال آب ، تابع درجه دوم