بررسی وضعیت تغییر کاربری اراضی و توسعه پایدار(مطالعه موردی شهر مشهد)

یکی از آثار توسعه لجام گسیخته شهرها، نابودی اراضی مرغوب کشاورزی ازیک طرف و گسترش بخش ساخته شده بر نقاط بحرانی و پرشیب از طرف دیگر است . در حقیقت ، توسعه شهری اگر به شکل برنامه ریزی شده انجام نگیرد، هم حیات اقتصادی و اجتماعی روستائیان را دچار مشکل ساخته و هم چالش های اجتماعی و زیست محیطی شهروندان را تشدید می کند . اراضی کشاورزی که اغلب بالاترین راندمان تولیدی را دارند، برای توسعه شهری نیز مناسب هستند. این در حالی است که دامنه های پرشیب که برای کشاورزی مناسب نیستند و به ناچار به زیرساخت و ساز می رود، هم هزینه -های آماده سازی را افزایش می دهند و هم مشکلاتی مانند، ریزش، لغزش و خزش را باعث می شوند. در نتیجه ، همیشه جدالی پایان ناپذیر بین توسعه شهری و حیات روستایی و کشاورزی برقرار است . برای تشریح شرایط فوق، این بررسی با شیوه توصیفی و تحلیلی در شهر مشهد به انجام رسید . دادههای مورد نیاز از طریق بررسی های میدانی ، اسنادی و تحقیقات قبلی و تصاویر هوایی و ماهوارهای گردآوری شد و با استفاده از نرم افزار سیستم های اطلاعات جغرافیایی ((GIS تجزیه و تحلیل گردید. نتایج نشان داد که تحولات جمعیتی و به تبع آن کالبدی شهر مشهد، بخش قابل ملاحظه ای از اراضی کشاورزی و طبیعی پیرامون این شهر را به زیر ساخت و ساز برده و ضمن حذف اراضی مرغوب و کاهش سهم اشتغال و درآمد بخش کشاورزی ، تنوع زیستی منطقه را کاهش داده و با گسترش به سمت ارتفاعات و بخش های پرشیب ، خطرات مربوط به سیل ، ریزش، خزش و لغزش را برای شهروندان به همراه آوردهاست . برای جلوگیری از این روند و تشدید آن در آینده، بایستی تدابیر دقیق و هدفمندی اتخاذ شود و سیاست آمایش سرزمین به شکل جدی تری مورد پیگیری قرارگیرد.

کلیدواژه ها:

توسعه شهری ، چشم انداز زراعی ، تغییرات کاربری اراضی ، مشهد