ساخت یابی برنامه توسعه در ایران پس از انقلاب

برنامه ریزی توسعه در ایران، از پیش از انقلاب اسلامی آغاز و با انقلاب اسلامی با هدف تحقق جامعه آرمانی اسلامی و تبدیل ایران به الگوی جهان اسلام ادامه پیدا کرد. اما علیرغم اجرای ۶ برنامه توسعه پس از انقلاب اسلامی، همچنان چالش های اساسی در مسیر توسعه ایران وجود داد و برنامه های توسعه نتوانسته است این چالش ها را سامان دهد. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به چگونگی ساخت یابی برنامه های توسعه اجرا شده در ایران پس از انقلاب اسلامی و کارکرد آن در روند توسعه ایران است. در تبیین این مفهوم، رویکرد تحلیل برنامه های توسعه، جامعه شناسی تاریخی است. ازاین رو ساخت یابی نظری و همچنین رویکرد کنشگران در قالب بندی این مفهوم در سیر تاریخی بررسی شده است. به این معنا علاوه بر نقش کنشگران و ایده های نظری در شکل یابی این برنامه ها، به رخدادهای تاریخی که در مسیر برنامه ها روی داده است، نیز توجه شده است. بر اساس مطالعه صورت گرفته، می توان اشاره داشت که برنامه های توسعه پس از انقلاب، علاوه بر عدم استفاده از تجربه توسعه در عصر پهلوی و شکل یابی ذیل یک جهان بینی متفاوت، در سطح نظری و کنشگران نتوانست به اجماع دست پیدا کند و در بستر تاریخی نیز با رویدادهایی مانند تحریم و کمبود منابع ارزی، امکان شکل دهی گفتمان توسعه را نیافت.

کلیدواژه ها:

برنامه توسعه ، ایران پس از انقلاب ، جامعه شناسی تاریخی ، ساخت یابی ، کنشگر-ساختار