مدل سازی کمی و کیفی سیستم پویای مخزن سد چند منظوره با استفاده از نرم افزار Vensim به روش شبیه سازی احتمالی

بر اساس شرایط آب و هوایی ایران و کمبود منابع آبی، طرح ­های سدسازی اهمیت ویژه ­ای در توسعه و پیشرفت کشور دارند. مدیریت منابع آبی بر اساس پویایی سیستم ­ها قادر است سیستم ­های پیچیده منابع آب را شبیه ­سازی نماید. این مدل در شبیه­سازی منابع آب دارای قابلیت­های مختلف از قبیل افزایش سرعت در توسعه مدل، قابلیت توسعه گروهی مدل، ارتباط موثر با نتایج و افزایش اعتماد به مدل در اثر مشارکت کاربر می­باشد. در این تحقیق مدل سیستم پویای سد چند منظوره کمشک واقع در استان هرمزگان به روش شبیه ­سازی احتمالی، شبیه­سازی شده است. هدف از این مدل­سازی تحقق نیازهای مختلف از سد (شرب، محیط زیست، صنعت و کشاورزی) پیش از ساخت آن  و بررسی شرایط کیفی مخزن می­باشد. مطالعه نتایج مدل سازی کمی پس از محاسبه درصد سالانه و ماهانه تامین حجمی و زمانی نیازهای مختلف و منبع تامین آن ها انجام گرفت. نتایج حاکی از آن است که درصد تامین حجمی نیازهای شرب، محیط زیست، صنعت و کشاورزی سد به ترتیب ۹۵/۵۳، ۹۵/۰۲، ۹۴/۱۸ و ۹۳/۱۴  درصد می ­باشد و درصد تامین زمانی نیاز­های شرب، محیط زیست، صنعت و کشاورزی به ترتیب ۹۵/۱۹، ۹۴/۹۴، ۹۳/۶۷ و ۹۲/۱۹ درصد می ­باشد که همگی در محدوده قابل قبول وزارت نیرو می­ باشند. مدل سازی کیفی سد برای بدبینانه ­ترین حالت ممکن با هدایت الکتریکی رواناب ۳۰۰۰ و دبی پایه ۱۰۰۰۰ میکروموس بر سانتی­متر انجام گردید که بر این اساس حداکثر هدایت الکتریکی مخزن ۱۱۹۰۰ میکروموس بر سانتی­متر محاسبه گردید. بر اساس این پژوهش مشخص گردید، با مدل­سازی بر اساس شاخص­های ارزیابی مدل شامل درصد تامین حجمی و درصد تامین زمانی نیازهای مختلف، به راحتی می­ توان اثر سیاست­های بهره­برداری و مدیریتی را بر نحوه تعیین و تخصیص کمی، کیفی منابع آب مشاهده و بهینه­ترین تصمیم را اتخاذ نمود.

کلیدواژه ها:

quantitative dam modeling ، qualitative dam modeling ، multipurpose dams ، dynamic system ، Vensim software. ، مدل سازی کمی سد ، مدل سازی کیفی سد ، سدهای چند منظوره ، سیستم پویا ، نرم افزار Vensim