واکاوی چهار شمشیر دوره فتحعلی شاه قاجار(۱۲۱۲-۱۲۵۰)ق. با بازنمایی مضامین شیعی: ادعیه و اشعار

شمشیرهای تاریخی دوره قاجار جدا از جنبه اهمیت تاریخی، یکی از نمودهای فن، هنر و بازنمود آثار هنری دینی هستند. شمشیر درفرهنگ ایرانی نماد قدرت، تمسک به شمشیر نمادی از قدرت شیعی برای شیعیان بوده است. در مقاله حاضر به چهار شمشیر دوره فتحعلی شاه قاجار به عنوان یکی از ابزار قدرت برای نمایش مضامین شیعی پرداخته می شود. هدف این مقاله، مطالعه موردی چهار شمشیر دوره قاجار و مطالعه مضامین شیعی ادعیه و اشعار روی آن به صورت تزیینات و تاثیرتشیع در تزیین آن به عنوان نمادی از ابزار قدرت و نمایش پیروی از تشیع در دوره قاجار است. سوال اصلی این پژوهش مطالعه شیوه تزیین برمبنای مضامین شیعی در پیکربندی چهار شمشیر قاجاری دوره قاجار چگونه به کار رفته است؟ روش تحقیق این پژوهش کیفی و از نوع توصیفی- تحلیلی و براساس اصول و قواعد به کاررفته در ویژگی های تزیینی شمشیرهای قاجار با محتوای شیعی و با تاکید براشعار و ادعیه است. نتایج این پژوهش نشان می دهد هنر و سیاست در دوره فتحعلی شاه قاجار(۱۲۱۲-۱۲۵۰)ق. پیوندی ناگسستنی با یکدیگر دارد و شاهان قاجار به ویژه فتحعلی شاه(۱۲۱۲-۱۲۵۰)ق. سعی داشتند خود را مذهبی و پیرو تشیع معرفی کنند و از ابزار هنر برای این امر استفاده می کردند، یکی از این ابزارها شمشیر به عنوان ابزاری برای نمایش قدرت و دین بوده است. استفاده از نام علی (ع) و مضامین شیعی: اشعار و ادعیه، تاکید برخلافت، تمسک به قدرت و شمشیر آن حضرت به صورت نمادین به قدرت و جنگاوری اشاره دارد؛ به همین دلیل باوجود محدودیت فضای نوشتای در تیغه شمشیر، نوشتاری درمدح حضرت علی (ع)؛ دعای نادعلی و اشعار مرتبط با حضرت علی ع به صورت طلاکوبی نازک روی سطح فولادی شمشیر انجام شده است.

کلیدواژه ها:

حضرت علی (ع) ، قاجار ، مضامین شیعی ، شمشیر ، هنر ، سیاست