بررسی کیفیت آب رودخانه کرج بر اساس مطالعه بزرگ بی مهرگان کفزی

یکی از روش های مناسب جهت تعیین سلامت و تاثیر فعالیت های انسانی بر کاهش کیفیت رودخانه ها، ارزیابی آن ها با استفاده از جمعیت ماکروبنتوزها به عنوان شاخص آلودگی آب می باشد. در این مطالعه تنوع و فراوانی ماکروبنتوزهای رودخانه کرج مورد بررسی قرار گرفت. این مطالعه در۴ ماه مرداد، شهریور، مهر و آبان و در ۶ ایستگاه در سال ۱۴۰۱ انجام شد. نمونه برداری با استفاده از دستگاه سوربر با سطح نمونه برداری ۳۰×۳۵ سانتی متر و سه تکرار در هر ایستگاه انجام و به آزمایشگاه منتقل شد. همچنین شاخص های تنوع شانون-وینر و شاخص های زیستی هیلسنهوف، BMWP، EPT، درصد خانواده غالب و غنای گونه ای در همه ایستگاه های مورد مطالعه محاسبه گردید. در مجموع ۱۴ خانواده از بزرگ بی مهرگان کفزی، متعلق به  ۷ راسته و ۴ رده شدند. در تمامی ایستگاه ها خانواده Baetidae از راسته Ephemeroptera غالب بود. بیشترین تنوع در ماه مرداد مشاهده شد. در کل شاخص های تنوع در ایستگاه های بالادست رودخانه بیشتر از پایین دست بود. شاخص درصد خانواده غالب بیشترین فراوانی مربوط به خانواده Baetidae  و حدود ۷۲ درصد شاخص EPT در تمامی ایستگاه ها مربوط به سه ایستگاه بالادست سد بود. شاخص BMWP  تمام ایستگاه ها را در طبقه خیلی بد و آلودگی شدید قرار داد. شاخص هیلسنهوف ایستگاه پل خواب را در رتبه ی خیلی خوب (امکان آلودگی بسیاراندک) ، ایستگاه های آسارا، سیرا، وینه و پورکان را در طبقه بندی کیفیت خوب (احتمال مقدار آلودگی آلی) و ایستگاه آدران را نیز در رتبه ی مناسب (آلودگی آلی نسبتا قابل ملاحظه) ارزیابی کرد. شاخص شانون تمامی ایستگاه ها را در وضعیت نسبتا آلوده تشخیص داد. در مجموع شاخص زیستی هیلسنهوف شاخص مناسبی برای ارزیابی کیفیت رودخانه کرج می باشد و طبق این شاخص، رودخانه کرج در وضعیت کیفی متوسط قرار دارد.

کلیدواژه ها:

Karaj River ، Bioindicators ، Benthic macroinvertebrates ، Water quality index ، رودخانه کرج ، شاخص زیستی ، درشت بی مهرگان کفزی ، شاخص کیفیت آب