اثر تنش شوری بر رشد و صفات فیزیولوژیکی در ژنوتیپ های نخود (Cicer arietinum L.)

فشار بر منابع آبی باعث کاهش کیفیت در آب شده و تنش شوری به چالش مهمی برای کشاورزی تبدیل شده است. به منظور بررسی اثر تنش شوری بر رشد نخود مطالعه ای به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه فردوسی مشهد در سال ۱۳۹۹ در گلخانه اجرا شد. شوری در دو سطح (۱۲ و dSm-۱۱۶) کلرید سدیم و شاهد dSm-۱۵/۰، در کرت های اصلی و ۷۰ ژنوتیپ نخود در کرت های فرعی قرار گرفتند. چهار هفته پس از اعمال تنش و قبل از گلدهی در شوری ۱۲ و dSm-۱۱۶ به ترتیب ۶۵ و ۲۸ ژنوتیپ، از بقاء بین ۱۰۰-۷۶ درصد برخوردار بودند. در شوری dSm-۱۱۲ با کاهش بقاء گیاهچه میانگین محتوای کل رنگ دانه های فتوسنتزی نیز کاهش یافت و بیشترین میانگین مربوط به دامنه بقاء ۱۰۰-۷۶ درصد بود. در شوری ۱۲ و dSm-۱۱۶ با کاهش درصد بقاء میانگین محتوای کربوهیدرات های محلول نیز کاهش یافت. با افزایش شوری از ۱۲ به dSm-۱۱۶ میانگین وزن خشک بوته در دامنه های بقاء ۲۵-۰، ۵۰-۲۶، ۷۵-۵۱ و ۱۰۰-۷۶ درصد به میزان ۱۵، ۱۱، ۳۶ و ۱۴ درصد کاهش یافت. با افزایش شوری از ۱۲ به dSm-۱۱۶ میانگین غلظت سدیم اندام هوایی در دامنه های بقاء ۲۵-۰، ۵۰-۲۶، ۷۵-۵۱ و ۱۰۰-۷۶ درصد به میزان ۳، ۱۰، ۳۰ و ۴ درصد افزایش یافت. در شوری dSm-۱۱۲ ژنوتیپ MCC۱۴۸۴ و در شوری dSm-۱۱۶ ژنوتیپ های MCC۱۴۶۷ و MCC۱۸۳۴ در بیشتر صفات موردمطالعه برتر از سایر ژنوتیپ ها بودند که می توان برای مطالعات تکمیلی از آن ها استفاده کرد. از طرفی نتایج تجزیه خوشه ای نشان داد که گروه سوم با ۲۸ ژنوتیپ بیشترین میزان بقاء را دارا بودند.

کلیدواژه ها:

رنگ دانه های فتوسنتزی ، سدیم ، شوری ، کربوهیدرات های محلول ، میزان بقاء