واکنش زراعی و مورفو-فیزیولوژیک سیاهدانه (Nigella sativa L.) به زمان های کاشت در نواحی با زمستان سرد

اطلاعات در خصوص رشد و نمو و تولید سیاهدانه در نواحی با زمستان سرد ایران اندک می­باشد. هدف این تحقیق بررسی تاریخ­های مختلف کاشت بر صفات زراعی و مورفو-فیزیولوژیک سیاهدانه در شهرستان مشگین­شهر-اردبیل بود. پژوهش در شرایط فاریاب و در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی مشگین­شهر در سال زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ انجام شد. بذور سیاهدانه در چهار تاریخ کاشت شامل اواخر مهر، اوایل دی، اواسط اسفند و اواخر فروردین کاشته شدند. نتایج نشان داد اثر تاریخ کاشت بر صفات عملکرد دانه و عملکرد زیستی در گیاه، تعداد کپسول و تعداد دانه در بوته معنی­دار بود. بیشترین مقدار این صفات در تاریخ کاشت­های پاییزه و زمستانه و کمترین آنها در تاریخ کاشت بهاره مشاهده شد. وزن صد دانه، وزن حجمی دانه و تسهیم ماده خشک به اندام­های مختلف (برگ و ساقه، پوسته غلاف و دانه) تحت اثر تاریخ کاشت قرار نگرفت. ارتباط مثبت و معنی­داری بین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در بوته مشاهده شد (r= ۰.۹۶). ضرایب همبستگی بین عملکرد دانه در بوته با تعداد کپسول (r= ۰.۹۲) و تعداد دانه در گیاه (r= ۰.۹۶) مثبت و معنی­دار بود، ولی رابطه مشخصی بین عملکرد دانه و وزن صد دانه دیده نشد (r= –۰.۰۱). این امر نشان می­دهد عملکرد گیاه سیاهدانه از طریق تغییرات در تعداد دانه و نه وزن دانه تنظیم می­شود. با توجه به نتایج حاصله، امکان کاشت پاییزه گیاه سیاهدانه در نواحی با زمستان­های سرد وجود دارد و گیاهچه­های سیاهدانه در صورت سبز شدن به موقع، قادرند دماهای پایین و یخبندان را تحمل کنند.

کلیدواژه ها:

تسهیم ماده خشک ، سیاهدانه ، عملکرد دانه ، وزن حجمی دانه ، یخبندان