بررسی عملکرد و اجزاء عملکرد اکوتیپ های مختلف زیره سبز (Cuminum cyminum L.) تحت تاثیر تنش خشکی

تنش خشکی، تولید زیره در ایران را خصوصا در مراحل گل دهی با چالش جدی مواجه می­کند. لذا، به منظور بررسی عملکرد و شناسایی منابع ژنتیکی متحمل، ۱۵ اکوتیپ زیره سبز (Cuminum cyminum L.) در دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار، در دو سال زراعی متوالی ۱۴۰۰- ۱۳۹۸) در کرج مورد ارزیابی قرار گرفتند. در آزمایش نرمال، از کاشت تا پایان دوره رشد و در آزمایش تنش خشکی، از کاشت تا ۵۰ درصد گل دهی آبیاری گردیدند. نتایج نشان داد که تنش خشکی موجب کاهش عملکرد و اجزاء عملکرد اکوتیپ­های زیره سبز شد. بیشترین عملکرد دانه، (۱۰۳ گرم در مترمربع) مربوط به اکوتیپ تربت جام ۸ در شرایط آبیاری نرمال بود که با اکوتیپ­های افغانی، خراسان-بیرجند، یزد ۷، تربت جام ۹ و سبزوار در یک گروه آماری قرار گرفتند. کمترین مقدار این شاخص (۸/۶۵ گرم در مترمربع) مربوط به اکوتیپ خراسان رضوی ۱۲ بود. عملکرد دانه اکوتیپ افغانی، در شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی یکسان بود. اکوتیپ خراسان رضوی ۱۲ نیز اکوتیپ حساس به تنش خشکی بود، زیرا کمترین عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه را در شرایط تنش خشکی داشت. تنش خشکی موجب افزایش درصد اسانس و کاهش عملکرد اسانس زیره سبز نسبت به آبیاری نرمال شد و در میان اکوتیپ­ها، بیشترین درصد اسانس زیره سبز مربوط به اکوتیپ افغانی بود. تنش خشکی، کاهش عملکرد اکوتیپ­های مورد مطالعه زیره سبز را به همراه داشت، اما در این میان، اکوتیپ افغانی را می­توان به عنوان اکوتیپ مقاوم به تنش و دارای اسانس مطلوب معرفی کرد.

کلیدواژه ها:

اسانس ، آبیاری ، تنش های محیطی ، عملکرد دانه