طراحی یک مدل دو هدفه بهینه سازی مبتنی بر شبیه سازی برای بازپرسازی موجودی زنجیره تامین: مورد مطالعه صنعت برق

مقدمه و اهداف: صنعت برق بخش مهمی از اقتصاد کشور را تشکیل می­ دهد. بنابراین، بروز اختلال در زنجیره تامین این صنعت منجر به از بین رفتن منافع اقتصادی و کاهش توان رقابتی صنایع وابسته به این حوزه می ­شود. تحلیل ساختار صنعت برق نشان داده که عدم وجود روابط صحیح بین نهادهای مرتبط با تامین کالاو تجهیزات، منجر به ایجاد اختلال در زنجیره تامین برق می­ شود. از سوی دیگر، شرایط خاص سیاسی و اقتصادی کشور، وجود بلایای طبیعی و سطح بالای تغییرات در منطقه خاورمیانه تاثیرات قابل توجهی بر روی افزایش عدم قطعیت در سطوح مختلف زنجیره تامین این حوزه گذاشته است. با توجه به عدم قطعیت بالا در تامین قطعات این صنعت، در این پژوهش به ارائه مجموعه ­ای از سناریوهای بازپرسازی کالا در نهادهای زنجیره تامین­ کنندگان تجهیزات این حوزه پرداخته شد.    روش ­ها: برای این منظور، یک مدل احتمالی چهار حلقه ­ای شامل تامین­ کننده، توزیع­ کننده، خرده فروش و مشتری برای حداقل نمودن هزینه­ کل موجودی و نسبت تقاضای برآورده نشده مشتریان بر اساس سیاست (R,Q) ارائه گردید. همچنین از طریق جستجو در اسناد و مدارک سازمانی، مصاحبه با خبرگان صنعت و استفاده از نرم افزار مدیریت انبار داده­های مدل جمع ­آوری شد و سپس با استفاده از طراحی آزمایشات مجموعه جواب اولیه برای الگوریتم تکاملی تفاضلی فراهم گردید و بر اساس این الگوریتم فراابتکاری، مقادیر مختلف نقطه سفارش مجدد و مقدار سفارش تعیین و با بکارگیری روش شبیه­سازی مقادیر اهداف مدل تخمین زده شد و مجموعه­ راه­ حل ­ها در نمودار پارتو نشان داده شد.        یافته ­ها: یافته­ های تحقیق نشان داد که افزایش متوسط سطح موجودی انبارهای خرده­ فروشان منجر به کاهش نسبت تقاضای برآورده نشده مشتریان می­ گردد که این در زمان بالابودن مقادیر نقطه سفارش مجدد دو خرده فروش صورت می ­گیرد؛ ولی با توجه به تابع احتمالی تقاضای مشتریان، مقدار سفارش می­ تواند مقادیر متفاوتی را بگیرد. از طرفی، کاهش هزینه­ های سفارش ­دهی و انبار منجر به افزایش تقاضای برآورده نشده مشتریان می­ شود، به عبارت دیگر، زمانی­ که مقادیر نقطه سفارش مجدد کالا و مقدار سفارش پایین باشد منجر به کاهش موجودی انبار و افزایش نارضایتی مشتریان می­ گردد. الگوریتم تکاملی تفاضلی بکار رفته در این پژوهش منجر به سرعت بخشیدن در یافتن راه ­حل و افزایش کارآمدی مدل شده است. این الگوریتم مقادیر بین سطوح بالا و پایین نقطه سفارش مجدد و مقدار سفارش را در نظر گرفته که مقادیر تابع هدف متعددی را نشان داده است. استفاده از روش شبیه سازی برای تخمین توابع اهداف احتمالی بکار رفته در مدل منجر به افزایش سرعت اجرای سناریوهای متعدد گردیده که در کاهش هزینه­ و زمان اجرای مدل کمک نموده است.نتیجه­ گیری: بر اساس نتایج این پژوهش، آن دسته از تجهیزات الکتریکی دارای سطح نوآوری بالا می­ بایست نقطه سفارش مجدد پایین و مقدار سفارش بالایی در زنجیره تامین این صنعت داشته باشد؛ زیرا با توجه به طول عمر کوتاه محصول در طول زنجیره منسوخ و مستهلک گردیده و فاقد تقاضای مشتری خواهد شد و در نتیجه باعث افزایش هزینه­ زنجیره می ­گردد. نتایج محاسباتی این پژوهش نشان داد که افزایش ۱۰۵ درصدی کالاهای موجود در انبار منجر به افزایش ۱۰۴ درصدی سطح رضایت مشتریان و کاهش ۹۵ درصدی هزینه فروش ازدست رفته خواهد شد؛ ولی با توجه به هزینه بالای خرید و حجم زیاد محصول در هنگام سفارش­ می­بایست سناریوی متناسب با شرایط مالی و ظرفیت انبار نهادهای زنجیره را انتخاب نمود.

کلیدواژه ها:

مدیریت زنجیره تامین ، شبیه­ سازی ، طراحی آزمایش ­ها ، الگوریتم­ تکاملی تفاضلی ، سیاست (R ، Q)