علتهای بررسی برجستگی اتهام نقطوی شاعران مهاجر به هند در عصر صفویه دکتر سید جلال موسوی

اتهام بددینی و الحاد یکی از عوامل مهاجرت شاعران به هندوستان در عصر صفویه بوده است. با نظر به مخالفت با اهل تسنن و سرکوب صوفیه در مقام مخالفان عقیدتی، انتظار می رود که در دوره صفویه، اتهام بددینی بر اساس مخالفت با این دو گروه مطرح شده باشد؛ اما برخلاف این انتظار، آنچه با تاکید و به صراحت بیشتر، بددینی «برخی» شاعران خوانده شده، اتهام نقطوی آنهاست. این مقاله با مراجعه به منابع مختلف عصر صفویه علتهای صراحت این اتهام و تاکید بر آن را تبیین کرده است. طبق بررسیها، برخلاف دیگر مخالفان عقیدتی و اهل تصوف که بعد از سرکوب اولیه در آن دوره، سعی در اختفای خود داشتند، نقطویه به دو دلیل اساسی در معرض اتهام قرار گرفته است؛ در واقع آنها از یک سو با اظهار لجوجانه عقاید کفرآمیز و مخصوصا تحریف برخی اصول تشیع و از سوی دیگر با ابراز داعیه­های سیاسی، حکام مقتدر صفوی و نهادهای دینی قدرتمند آن روزگار را بشدت علیه خود برانگیخته اند. این انگیختگی، که ضروت سرکوب نقطویان و ذکر کراهت عقاید آنها را به هر وسیله­ای مطرح ساخته در نهایت باعث تصریح و تاکید بیشتر بر اتهام نقطوی معتقدان و مظنونان، از جمله برخی شاعران شده است.

کلیدواژه ها:

Persian poetry of the Safavid era ، Immigration of Poets to India ، Noqtavie of history ، Noqtavi poets ، شعر فارسی عصر صفوی ، مهاجرت شاعران به هند ، نقطویه در تاریخ ، شاعران نقطوی