تحلیل محتوای کتاب جغرافیای دوازدهم (۳) از منظر تناسب تصاویر با متن (نمونه موردی بررسی مطلوبیت نقشه های کتاب)

نقشه در جغرافیا و متون جغرافیایی، منبع اطلاعات، ابزار مشاهده و وسیله ثبت مشاهدات است. همچنین وسیله تجزیه و تحلیل و به طور کلی نقشه قسمتی از زبان فنی جغرافیاست که آن را نشان ویژه جغرافیا می نامند. در این پژوهش با توجه به اهمیت و کاربرد نقشه در کتاب درسی جغرافیا دوازدهم انسانی به بررسی آن می پردازیم. پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان رعایت شاخصهای مطلوبیت نقشه ها در کتاب درسی جغرافیا ۳ دوازدهم از دید معلمان و افراد صاحب نظر انجام می گیرد. مطلوبیت نقشه ها با توجه سه شاخص استاندارد بودن نقشه ها ، شاخص کیفیت ظاهری نقشه ها و شاخص تطبیق پذیری نقشه ها به کمک ۱۸ زیر شاخص از نظردبیران سنجیده می شود تا محقق دریابد به چه میزان این موارد در نقشه های کتاب جغرافیای دوازدهم انسانی رعایت شده است. نوع پژوهش توصیفی تحلیلی و در انجام آن از روش نظرخواهی بهره گرفته شده است. پاسخ ها طبق طیف لیکرت از کم تا زیاد طبقه بندی شده اند. نتایج تحلیل نشان می دهد. از مجموع ۳ شاخص تحلیلی نقشه ها که در قالب ۱۴ زیر شاخص مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. وضعیت نقشه ها در ۶ زیر شاخص مطلوب، در ۴ زیر شاخص وضعیت متوسط و ۴ شاخص دیگر بسیار ضعیف می باشد. و وضعیت نقشه های کتاب جغرافیای دوازدهم انسانی به ترتیب در شاخص تطبیق پذیری نقشه ها با اهداف درس مطلوب، شاخص کیفیت ظاهری نقشه ها متوسط و شاخص استاندارد بودن نقشه ها بسیار ضعیف می باشد و نیاز است در این زمینه بازنگری اساسی در کتاب صورت بگیرد. از ۱۸ نقشه کتاب جغرافیای دوازدهم انسانی، نقشه های مربوط به فنون و مهارتهای جغرافیایی ۱ و ۲ در وضعیت بسیار ضعیف ،۲ نقشه از درس یک، و سه نقشه از درس ۵ ، در وضعیت ضعیف قرار دارد. ۹ نقشه در وضعیت متوسط و تنها ۴ نقشه از وضعیت مطلوبی برخوردار می باشد.