نمادپردازی «آتش» در فرهنگ شفاهی مردم روستای سطوه

از بنیادی­ترین عناصری که از دیرباز تاریخ در تکوین سرشت و سرنوشت بشر نقش داشته، آتش است. اهمیت آتش در زندگی اقوام کهن روشن­تر از آن است که نیازمند بازگفت باشد. بسیاری از آیین­ها، رسوم و جشن­های اقوام متعدد دنیا با این عنصر پیوستگی تام دارد. پژوهش پیش رو بر آن است تا در قالب پارادایم توصیفی تحلیلی و با اتکا به داده­های مبتنی بر مشاهده، مصاحبه حضوری و تحلیل فرهنگی محتوا، به تبیین و تحلیل کارکردهای فرهنگی و دینی عنصر آتش در فرهنگ شفاهی مردم روستای سطوه از توابع شهرستان شاهرود بپردازد. در همین راستا نمودها و جلوه­های نمادین حضور آتش در واژگان، امثال و کنایات، بومی سرودها و باورهای عامه مردم سطوه شناسایی، بررسی و تحلیل شده ­است. نتیجه پژوهش نشان می­دهد عنصر آتش به­مثابه بوده­ای اهورایی در زیرساخت باورهای مردم روستای سطوه، در افقی فرهنگی و فراتر از یکی از عناصر چهارگانه هستی، ایفای نقش می­کند. درآمیختن باورهای ایران باستان با اندیشه­های اسلامی این عنصر را در باور مردم این دیار در جایگاهی سپند نشانده که نماد نور، الوهیت و رمزی از حقیقت و راستی است. در مقابل آن، رمزهای اهریمنی و شیطانی با نمادهایی همچون «سگ سیاه» برجسته شده که نمودگار ظلمت، اهریمن (شیطان) و ناراستی است.

کلیدواژه ها:

Symbolism ، fire symbols ، black dog ، cultural studies ، Satveh village ، folklore. ، نمادپردازی ، رمزهای آتش ، سگ سیاه ، مطالعات فرهنگی ، روستای سطوه ، ادب عامه.