قالب های معنایی فعل «رای» در آیات قرآن کریم و برگردان فارسی (بر پایه نظریه معناشناسی قالبی چارلز فیلمور)

چشم، مهم­ترین اندام­ جسمانی به­شمار می­رود که کاربرد آن، دریافت داده­های گوناگون از محیط بیرونی، ذخیره آن در لایه­های سه­گانه ذهن (تخیل، توهم و تعقل) و شکل­گیری شناخت است. فعل «رای» (دیدن)، به­­عنوان کار اصلی چشم، در ترکیب­های هم­نشینی گوناگون می­تواند گستره معنایی خود را وسعت ­بخشد و علاوه بر دیدن بیرونی، بر دیدن درونی مانند دانستن نیزدلالت­ کند. بر همین اصل، در برگردان فارسی و تفسیر آیات باید به شبکه معنایی و بافت زبانی توجه نمود. در قرآن کریم، بنابر اهمیت توانایی بینایی انسان در مسیر رسیدن به شناخت مفاهیم پیچیده ذهنی و غیر مادی، فعل مذکور کاربرد وسیعی داشته­است. زین رو، جستار حاضر سعی خود را برآن گذاشته­است تا با رویکرد زبان­شناسی شناختی و با استناد به روش وصفی تحلیلی، قالب­های معنایی فعل «رای» را بر پایه نظریه معناشناسی قالبی چارلز فیلمور، در آیات قرآن کریم و برگردان فارسی آن (مکارم شیرازی، ارفع، پورجوادی، خرم­دل، الهی قمشه­ای و صفارزاده) بررسی و تحلیل ­نماید. در نمونه­های قرآنی مورد بررسی، فعل «رای» دارای یک قالب معنایی دیداری ادراکی به­عنوان قالب معنایی مرکزی و چهار قالب شناختی باورداشتن، شناختن و دانستن، مشاهده­کردن و درک­کردناست که پایه ابتدایی آن، همان دیدن ظاهری با چشم سر می­باشد.دستاورد پژوهش، بیان­گر آن است که مترجمین در برگردان فارسی قالب معنایی مناسب با بافت زبانی آیات به ­خوبی عمل نکرده اند؛ ضمن آن که به تفاوت معنایی میان معادل­های فارسی هم­معنا مانند دیدن و مشاهده­کردن، نیز دقت لازم را مبذول نداشته و گاهی به جای یکدیگر به­کار برده­اند.

کلیدواژه ها:

Holy Koran ، The Cognitive Linguistic ، The Semantic Frame Hypothesis ، Charles Fillmore ، The verb beholding ، قرآن کریم ، زبان شناسی شناختی ، نظریه معناشناسی قالبی ، چارلز فیلمور ، فعل دیدن