مدیریت سیلاب و آبخیزداری (مطالعه موردی حوزه نمونه و شاهد کچیک (مراوه تپه) در استان گلستان)

پدیده سیل همانند سایر حوادث و بالایای طبیعی امری اجتناب ناپذیر است، زیرا تمامی عوامل وقوع آن در اختیار بشر نمی‌باشد. لذا راههای شناخت و رفتار با این پدیده طبیعی به جهت کاهش خسارات و پیشگیری از آن الزامی است. یکی از راههای پیشگیری و مقابله با این پدیده مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز بوده زیرا در این نگرش می‌توان با شناخت عواملی از جمله توزیع زمانی و مکانی، توپوگرافی، نوع کاربری اراضی، زمین‌شناسی محل، ژئومورفولوژی و ... پرداخت. هدف این مقاله، ارائه راهکارهای مدیریت سیلاب با توجه به نقش آبخیزداری در کنترل رواناب و کاهش خسارات و فرسایش خاک بوده که به منظور بهره برداری بهینه و دستیابی به نتایج لازم با مطالعات موردی در حوزه نمونه و شاهد می‌توان به شاخصهای مورد نظر دست یافت. حوزه نمونه و شاهد کچیک واقع در منطقه مراوه تپه از توابع شهرستان کلاله بوده که بدلیل استقرار در مناطققق لسی با تجهیزات بکار گرفته شده و ایستگاه فوق دو حوزه 180 هکتاری که یکی بعنوان شاهد و دیگری بعنوان حوزه نمونه در نظر گرفته شده و برآوردهای لازم در میزان رواناب، تولید سیل، میزان فرسایش خاک از طریق دستگاههای اندازه‌گیری آمار برداری شده که می‌توان با اخذ نتایج و تجزیه و تحلیل داده‌ها به موارد مورد نظر دست یافت که بعنوان نمونه میزان فرسایش خاک از 9/9 به 0/9 تن در هکتار در سال کاهش یافته است. به منظور گسترش این نتایج به سایر نقاط مشابه لازم است به مدیریت جامع سیلاب توجه نموده که قاعدتاً میبایست ابتدا نقاط آسیب‌پذیر شناسیائی و سپس با تهیه طرح، اولویت‌بندی و ارائه راهکاری لازم نهایتاً به یک برنامه جامع و مدون دست یافت.

کلیدواژه ها:

آبخیزداری ، سیلاب ، حوزه نمونه کچیک ، مناطق لسی ، استان گلستان