تحلیل سبکی کارکرد همزمان تشبیه و مراعات النظیر در شاهنامه فردوسی(با تاکید بر جلد اول)

بررسی عوامل زیبایی شناختی آثار شاخص در پژوهشهای بلاغی به عنوان متونی پویا در کاربست ابزار بلاغی به گونه­ای متفاوت از راه­های کشف زیبایی­ آنها ­است. در این پژوهش همراهی یک تصویر با آرایه­ای دیگر از دلایل پویایی تصاویر ادبی شاهنامه فرض شده است. تشبیه به سبب اقتضائات متن حماسی، پربسامدترین تصویر شاهنامه است. پس از استخراج تشبیهات جلد نخست شاهنامه، صنایع ادبی پرکاربرد در ابیات حاوی تشبیه بررسی شد. هشتاد درصد تشبیهات با مراعات النظیر همراه بود. به سبب بسامد معنی­دار آنها و در پی پاسخ به اینکه کاربرد همزمان آنها تابع کدام مقتضیات گونه حماسه است، هر دو مولفه­ای سبکی فرض شدد. پس در سه حوزه زبانی، روایی و بلاغی چرایی ترکیب این دو بررسی و تاثیرشان بر تداعی، ایجاد یا تقویت بافت، جلوگیری از پیچیدگی تصاویر و ایجاد فضای داستانی، تازگی تصاویر و شخصیت پردازی در شاهنامه تبیین ­شد. نتیجه اینکه همراهی مراعات­النظیر با تشبیه با کاربردی سبکی برای تداوم مفهومی در محور افقی و عمودی متن، جلوگیری از ابتذال تشبیهات ساده و گاه تکراری، جبران کاستی شخصیت­پردازی در متن حماسی و حفظ پیوستگی داستانی در متن طولانی شاهنامه استفاده­شده­است.

کلیدواژه ها:

Rhetoric in Ferdowsi's Shahnameh ، Congeries and Simile in Shahnameh ، Stylistic analysis of the Shahnameh ، Rhetorical analysis of Shahnameh. ، بلاغت در شاهنامه فردوسی ، مراعات النظیر و تشبیه در شاهنامه ، تحلیل بلاغی شاهنامه ، تحلیل سبکی شاهنامه.