بهبود جذب پوستی عصاره پروپولیس از طریق فرمولاسیون نانووزیکول نیوزومی: طراحی و بهینه سازی با استفاده از روش باکس بنکن

سابقه و هدف: داروهای گیاهی به دلیل اثربخشی درمانی بالا و عوارض جانبی کم تر نسبت به داروهای شیمیایی، توجه فراوانی را به خود جلب کرده اند. پروپولیس به عنوان یک محصول طبیعی غنی از ترکیبات فلاوونوئیدی دارای خواص درمانی متعدد است. هدف از این پژوهش، طراحی و توسعه فرمولاسیون های نوین برای دارورسانی پوستی عصاره پروپولیس است. مواد و روش ها: نانوذرات نیوزومی حاوی عصاره پروپولیس با استفاده از روش هیدراتاسیون فیلم نازک تهیه شدند. برای دستیابی به فرمولاسیون بهینه، مقادیر مختلف کلسترول و سورفاکتانت ها (اسپان ۶۰ و توئین ۶) براساس تغییرات HLB تنظیم شدند. پارامترهای کلسترول،HLB  و نسبت سورفاکتانت ها با استفاده از روش طراحی آزمایش باکس- بنکن ارزیابی و بهینه سازی شدند و فرمولاسیون مناسب برای مطالعات جذب پوستی انتخاب شد. شناسایی و اندازه گیری غلظت ترکیبات فلاوونوئیدی در نانوذرات نیوزومی با استفاده از اسپکتروفتومتر UV انجام شد. برای ارزیابی جذب پوستی، نفوذ ژل های ساده و نیوزومی پروپولیس با استفاده از سل انتشاری فرانز در شرایط آزمایشگاهی مقایسه گردید. یافته ها: فرمولاسیونی حاوی ۳۰۰ میلی گرم کلسترول و ۳۵۳.۹ میلی گرم از اسپان ۶۰ و توئین ۶۰ با HLB معادل ۱۱/۵، بهترین نتایج را از نظر اندازه ذره (۲۰۱/۳نانومتر)، فاکتور پراکندگی مناسب، پتانسیل زتا و درصد بارگذاری نشان داد. این نانوذرات با اندازه کوچک و مناسب، قابلیت نفوذ موثر در لایه های پوستی را دارند و جذب موضعی دارو را به طور چشمگیری افزایش می دهند. نتایج نشان داد که فرمولاسیون نیوزومی نسبت به ژل ساده پروپولیس، نفوذپذیری و فراهمی زیستی بیش تری دارد. استنتاج: این مطالعه نشان داد که مقادیر کلسترول، نوع و نسبت سورفاکتانت ها و HLB به طور معنی داری بر ویژگی های فیزیکوشیمیایی و میزان بارگذاری نانوذرات نیوزومی تاثیر می گذارند. هم چنین، نیوزوم ها نفوذ و جذب پوستی پروپولیس را افزایش داده و نشان دهنده ی پتانسیل بالای این سیستم در بهبود جذب پوستی، افزایش حلالیت و بهینه سازی متابولیسم دارو هستند. بنابراین، نیوزوم ها می توانند برای دارورسانی پوستی عصاره های گیاهی مورد استفاده قرار گیرند.

کلیدواژه ها:

propolis ، flavonoids ، nanoparticles ، niosomes ، skin absorption ، پروپولیس ، فلاوونوئید ، نانوذرات ، نیوزوم ها ، جذب پوستی