الگوی زیست اجتماعی شرافتمندانه در مواجهه با مخالفان و متخاصمان داخلی (در سیره ی امیرالمومنین(ع) با تکیه بر نهج البلاغه)

یکی از اساسی ترین مسائلی که حاکمان در طول تاریخ حاکمیت شان با آن چالشی عمیق داشته اند، عدم الگویی کارآمد جهت مواجهه با مخالفان و متخاصمان زمان بوده است. برای این مهم الگوی مواجهه ی حضرت امیر المومنین علی (ع) بعنوان تنها امام شیعیان که حدود ۵ سال حاکمیت جهان اسلام را عهده دار بوده و دوران حاکمیت شان مصادف با ظهور احزاب فرقه ها اندیشه ها و تفکرات مختلفی میباشد کاربردی فرازمانی گرفته و نقشه ی راهی گران بها پیشروی حاکمان دوران پرطمطراق افکار و اندیشه ها نهاده است. و از آنجا که یکی از شیوه های مواجهه در صحنه های داخلی و بین الملل شیوه ای موثر جهت مواجهه با مخالفان است توجه به الگوی برخورد امام علی (ع) با کافران مخالفان و متخاصمان از بهترین منابع دستیابی به این مهم میباشد لذا نگارنده در متن پیش رو پس از مطالعه استقرائی کتاب شریف نهج البلاغه و سیره ی حضرت امیر المومنین علی (ع) به روش تحلیلی توصیفی به بیان الگوی کلی مواجهه حضرت (ع) پرداخته و دو الگوی اساسی مواجهه ی مسالمت آمیز و عتاب آمیز را معرفی مینماید. روش مسالمت آمیز حضرت (ع) که جنبه ای اخلاقی و تربیتی داشته و آثار آن در وحدت اجتماعی نقش موثری ایجاد نموده است. شامل موعظه مدارا ادب سکوت تعیین حقوق عفو و بخشش و از همه مهمتر گفتگو و مذاکره بوده است و روش عتاب آمیز که بعد از اتمام حجت صورت می پذیرفته شامل اتمام حجت گفتگو، مذاکرات نکوهشی مجازات اجتماعی و در آخرین مرحله نبرد بوده است. نوآوری نگارنده در متن حاضر استفاده از الگوی مواجهه حضرت علی (ع) با مخالفان و متخاصمان جهت دستیابی نظام اسلامی به الگویی متقن در این راستا بوده است که در قالبی کوچکتر الگویی برای کلیه ی مجموعه های فکری جهت همزیستی شرافتمندانه اجتماعی با سایر تفکرات مخالف و معاند و در قالبی کلی تر رهیافتی برای فقه سیاسی، حکومتی و بین المللی میباشد.

کلیدواژه ها:

الگوی مواجهه مخالف متخاصم ، همزیستی امیر المومنین (ع) ، نهج البلاغه