کارگزار خادم: سیره امیر المومنین علیه السلام در جمع بین منفعت طلبی و ترجیحات اجتماعی-اخلاقی کارگزاران

برخی از فلاسفه کارگزاران را دیگرخواه، اما اقتصاددانان آنها را منفعت طلب فرض میکنند. یافته های اقتصاد رفتاری مبین وجود هر دو نوعترجیحات در انسانها است که اهمیت طراحی نظام پاداش و مجازات را برجسته میسازد. مطالعه سیره علوی نشان دهنده در نظر گرفتن هردو نوع ترجیحات در کارگزاران حکومت توسط حضرت و طراحی این نظام بر اساس آن است. در مقایسه این دو، حضرت اهمیت بیشتر را بهانگیزههای درونی میدهند و از راههایی همچون انتخاب کارگزار از بیوتات صالحه و دارای سابقه در دین، تلاش میکنند افرادی انتخاب شوندکه کمتر در معرض هوای نفس قرار دارند. کار سوم حضرت تلاش برای ارتقای ترجیحات اخلاقی- اجتماعی در کارگزاران از روشهایمختلفی است که میتوان از جمله آنها به موارد زیر اشاره کرد: اولویت دهی به هویت دینی، معرفی خود به عنوان سرمشق کارگزاران صالح،معرفی بیت المال بهعنوان مال الله و خزانه مسلمین )اثر قاب بندی(، استفاده بیشتر از مجازاتهای غیرمادی مانند سرزنش و نصیحت نسبتبه ترک اولی کنندگان، ایجاد حساسیت در کارگزاران در هزینه کرد از بیت المال )تغییر نقطه مرجع(، ابراز حسن ظن نسبت به کارگزاران منتخبو تعلیم آنها )اثر ارتباط از کانال یادگیری اجتماعی عمودی(. این سیاستها موجب اهمیت دادن کارگزاران به ترجیحات اخلاقی – اجتماعیمیشود.

کلیدواژه ها:

اقتصاد رفتاری ، بخش عمومی ، تخلیه انگیزشی ، ترجیحات اجتماعی-اخلاقی ، سیره حکومتی علوی ، منفعت طلبی