بررسی تاثیر غلظت های تحت حاد نانو ذرات اکسید مس بر بافت آبشش و برخی از فاکتور های خون شناسی ماهی کلمه (Rutilus rutilus)

همزمان با گسترش روزافزون فناوری نانو، نگرانی های بسیاری در مورد خطرات احتمالی نانو مواد برای سلامتی انسان، محیط زیست اکوسیستم های آبی به وجود آمده است. دو فاکتور مهم در سمیت این قبیل مواد، ترکیب شیمیایی و اندازه بسیار کوچک آنها است. همچنین از شاخص های مهم و قابل اطمینان در بررسی وضعیت سلامتی و کنترل زیستی آبزیان بخش بافت شناسی و پارامترهای خون می باشد. از اینرو در تحقیق حاضر به بررسی اثرات غلظت های تحت حاد نانو ذرات اکسید مس بر بافت آبشش و برخی فاکتورهای خونی ماهی کلمه (Rutilus rutilus) پرداخته شد. این آزمایش در ۳ تیمار و یک گروه شاهد که هر تیمار شامل۳ تکرار و هر تکرار شامل۷ قطعه ماهی بود در طی ۴۲ روز در غلظت های مختلف (۱۰ ،۴۰ ،۸۰ppm) بروی بچه ماهیانی به وزن تقریبی ۴۲±۲  گرم انجام گرفت. نتایج این آزمایش نشان داد که بافت آبشش دارای عوارضی از قبیل هیپرپلازی، اتصال تیغه های ثانویه ی مجاور،کوتاه شدن لاملها، تورم سلول های سنگفرشی، آنوریسم لاملایی بود، همچنین میزان گلبول های قرمز با افزایش غلظت نانواکسید مس کاهش معنی دار داشت. گلبول های قرمز از ۲/۱۱±۰/۰۰۴ در گروه شاهد به ۱/۹۸±۰/۰۰۵ در تیمار آخر، میزان هماتوکریت از ۱/۳۷±۰/۰۱۱ به ۱/۳۴±۰/۰۰۱ و هموگلوبین از ۷/۸±۰/۱ به ۶/۹±۱/۳۲ دارای کاهش معنی دار هستند. میزان هماتوکریت خون کاهش یافت که این کاهش بین گروه شاهد با سایر تیمار ها معنی دار بود. از نتایج بدست آمده چنین می توان استنباط کرد که نانو ذرات مس حتی در غلظت های تحت حاد باعث بروز آسیب های در سطح بافت ها بخصوص بافت آبشش ،و ایجاد تغییراتی در سطح فاکتورهای خونی ماهی میشوند، که این تغییرات میتواند به دلیل اثرات مخرب این نوع نانو ذره بر اندام های خون ساز مانند کبد و کلیه باشد. بنابراین نتیجه گیری قطعی در این خصوص نیازمند تحقیقات بیشتر و وسیع تر بر روی همین گونه وگونه های دیگر است.

کلیدواژه ها:

Caspian Roach ، Copper oxide nano-particles ، Hematocrit ، Sub-acute concentration ، Lamellar aneurism ، ماهی کلمه ، نانو ذرات اکسید مس ، هماتوکریت ، غلظت های تحت حاد ، آنوریسم لاملایی