مروری بر روش های رایج استخراج روغن از آبزیان و اثر آنها بر راندمان و کیفیت روغن استخراجی

اسیدهای چرب امگا-۳ (ω-۳PUFAs) علاقه­مندی فزآینده­ای را طی سال­های اخیر به واسطه اثرات مفید در حفظ سلامت قلب و تنظیم فشار خون، بهبود عملکرد مغز، تقویت حافظه وکاهش افسردگی به دست آورده است. ماهی­ها و جلبک­ها به عنوان منابع اصلی اسیدهای چرب چند غیراشباع امگا-۳ شناخته شده­اند. در این میان، استخراج روغن ماهی از گونه­های کمتر بهره­برداری شده و یا دورریزهای ماهی، نه تنها باعث ایجاد ارزش افزوده بالاتری می­گردد بلکه آلودگی­های زیست­محیطی ناشی از فرآیند دفع پسماندهای شیلاتی را نیز کاهش می دهد. در مطالعه حاضر، مرسوم­ترین روش­های استخراج روغن از منابع دریایی از جمله روش­های مبتنی بر حلال (سوکسله، بلای و دایر، فولک)، استخراج سیال فوق بحرانی و هیدرولیز آنزیمی به همراه مزایا و معایب­شان مورد بررسی قرار گرفت. در این میان، استخراج سوکسله بازده بالایی از لیپیدها را فراهم می­کند؛ البته انتخاب حلال مناسب مهمترین عامل در استخراج موثر لیپیدها است. با این­حال، حرارت دادن مداوم در دمای جوش طی فرآیند سوکسله می­تواند منجر به اکسیداسیون لیپید و تخریب ترکیبات حساس به حرارت شود. لذا، توسعه روش های جایگزین استخراج و خالص سازی مبتنی بر استفاده از فناوری های سبز و اصول پایداری، اجتناب از استفاده از حلال های آلی و دماهای بالا، به منظور تولید اسیدهای چرب امگا-۳ با خلوص و کیفیت بالاتر مورد نیاز است. استخراج سیال فوق بحرانی با حلال های سازگار با محیط زیست و هیدرولیز آنزیمی امیدوارکننده ترین فناوری های سبز برای استخراج روغن ماهی هستند، در حالی که استخراج های تحت فشار برای استخراج روغن ریزجلبک ها مناسب هستند.

کلیدواژه ها:

Fish oil ، ω-۳PUFAs extraction ، Solven extraction ، Supercritical fluid extraction ، Enzymatic extraction. ، روغن ماهی ، استخراج اسیدهای چرب امگا-۳ ، استخراج با حلال ، استخراج سیال فوق بحرانی ، استخراج آنزیمی