بررسی توزیع جغرافیایی تنوعات واکه ای و تهیه اطلس زبانی متغیرها در منطقه هیرمند

هر زبانی در کنار گونه های زبانی خود به حیات خویش ادامه می دهد. از این رو شاخه گویش شناسی با هدف توصیف و بررسی سطوحاصلی زبان، شامل دستور، ساخت واژه، آواشناسی و واج شناسی در زبان ها حائز اهمیت است. پژوهش حاضر در صدد است تا توزیعجغرافیایی تعدادی از صورت های واکه ای گویش منطقه هیرمند از توابع شهرستان زابل در استان سیستان و بلوچستان را مورد بررسیقرار دهد و با توجه به تفاوت های موجود در نحوه توزیع آنها در این منطقه، اطلس زبانی تهیه گردد. در این راستا توزیع جغرافیاییتعدادی از صورت های زبانی منتخب از طریق نمودار و اطلس زبانی به تصویر کشیده شده است. مناطق پژوهش ۱۲ روستای شهرستانهیرمند است که این روستاها با درنظرگیری جهت های جغرافیایی و سهولت رفت آمد به روستاها انتخاب شده اند. گویشوران مطالعهافراد مسن مرد و زن بی سواد و کم سواد بودند که به صورت کاملا تصادفی انتخاب شده اند. در هر روستا از دو یا سه نفر گویشور گفتارآزاد جمع آوری شده است. همچنین به منظور جمع آوری اطلاعات دقیق تر، پرسشنامه طراحی گردیده است که توسط گویشوران تکمیلشده است. نتایج بررسی ها در در قالب نمودار و اطلس زبانی بیان شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که فرآیندهای آواییمانند افراشتگی واکه، افتادگی واکه، پیشین شدگی واکه، پسین شدگی واکه، مرکب شدگی واکه و ساده شدگی واکه در گفتار منطقهپژوهش دیده می شود. همچنین نتایج نشان می دهد که در گفتار منطقه پژوهش تفاوت موجود است و این تمایزات زبانی فراگیرهستند.

کلیدواژه ها:

توزیع جغرافیایی ، اطلس زبانی ، فرآیند آوایی ، افراشتگی واکه